Gibbs

PHẦN 59.
CƠ HỘI BỊ BỎ LỠ.
CƠ HỘI ĐẾN RỒI ĐI (6).
Trong khi Sainteny cùng với 4 người Pháp sống trong Phủ toàn quyền bị hiến binh Nhật không cho đi lại, giống như bị quản thúc thì Patti được đi lại tự do trở thành nhân vật trung tâm mà các bên cùng ve vãn, cho thấy Mỹ đúng là ông anh cả của thế giới, chiếm vị trí phán quyết.
Đầu tiên là Sainteny muốn gặp Patti, ông ta rất bực tức khi báo đưa tin “Việt Minh đã chiến đấu cùng với quân Mỹ ở Bắc Kỳ, sẽ nhanh chóng kéo về để đánh đuổi nhũng kẻ áp bức ngươi Pháp là thủ phạm đã làm cho 2 triệu người chết đói năm ngoái”.
Bài báo còn làm Sainteny choáng váng vì đã nêu đích danh thiếu tá Thomas.
Nhưng khi biết thông tin có nhiều người Việt Nam rất vui mừng khi quân đội Tưởng Giới Thạch sắp vào Việt Nam để giải giáp quân Nhật, trên đường phố nhiều cờ Trung Hoa và biểu ngữ hoàn nghênh đón họ bằng tiếng Hoa được treo lên, Sainteny cho rằng như vậy là có lợi cho người Pháp vì nó cho thấy là Việt Minh không kiểm soát được toàn bộ dân bản xứ. Sainteny quả quyết nói người Pháp không thể cho phép người “Annam” tự do cầm cương nẩy mực trên đất nước này được.
Sainteny nhờ Patti gửi bức điện đến tướng Alessandri với nội dung:
“Tất cả quân nhân Pháp dưới quyền thiếu tá Sainteny đang bị giam giữ tại tầng một dinh Toàn quyền. Họ không được phép đi quá đường biên quy định và cũng không được phép gặp người đến thăm, trừ Patti”.
Đến đây Patti nhận ra người Pháp không bao giờ từ bỏ Đông Dương và họ có thể đưa quân vào bất cứ lúc nào lấy cớ giải cứu người của họ vì cho rằng người Mỹ đã ngoảnh mặt với họ, khả năng có nhiều đụng độ nguy hiểm.
Patti vội vàng điện cho Côn Minh về bài báo, nhấn mạnh tầm quan trọng phải thuyết phục toán “Con Nai” của tách khỏi lực lượng Việt Minh và rời Hà Nội trở về Côn Minh bằng đường hàng không. Patti cũng báo trước là rối loạn thật sự có thể nổ ra nếu một quân nhân Pháp quất hiện trên đường phố của bất cứ thành phố nào ở Bắc Kỳ và yêu cầu bằng những lời lẽ kiên quyết nhất cho rút 3 toán biệt kích (SO) đang hoạt động dọc biên giới phía Bắc, trở lại Côn Minh, trước khi cho họ đáp máy bay đi Hà Nội, nhưng không được để những đồng nghiệp người Pháp của họ đi cùng. Patti hy vọng bằng cách này sẽ tách được tất cả người Mỹ chúng tôi ra khỏi hoạt động của Việt Minh cũng như của người Pháp.
Theo như hẹn 8h sáng ngày 25/8/1945 tức là ngày thứ 3 Patti đến Hà Nội, một đại úy Nhật nói tiếng Anh đến gặp và cũng trở thành một cận vệ phiên dịch cho Patti.
Ông cho biết tướng Tsuchihashi đã để một xe con cùng với người lái cho Patti sử dụng và ông được chỉ định làm sĩ quan liên lạc của Bộ Tổng tham mưu về mọi việc có liên quan giữa Patti và người Nhật.
Họ chỉ đi một quãng ngắn để đến Tổng Hành dinh quân Nhật, ở bên bờ sông và gần bảo tàng Louis Fiinot. Viên đại úy dẫn Patti vào dinh qua hai người lính gác và có một người ra mở hai lần cửa lớn.
Sau một bàn ở cuối phòng, Patti thấy một người nhỏ nhắn ngồi, đằng sau có treo ảnh Nhật hoàng Hirohito và cờ mặt trời mọc. Bên phải có một dãy độ 10 hay 12 sĩ quan cao cấp đứng nghiêm. Giữa phòng có một bàn họp lớn, có sẵn mỗi bên một ghế và một chiếc thứ ba đặt ở đằng sau gần cửa ra vào.
Khi Patti tới, viên tướng đứng dậy và hơi nghiêng đầu. Các sĩ quan cũng làm theo, cúi đầu sâu hơn.
Patti chào lại theo kiểu quân sự và người đại úy giới thiệu với viên tướng, rồi đến các sĩ quan tham mưu. Trung tướng Yuitsu Tsuchihashi tuổi hạ ngũ tuần, thấp (khoảng 5 bộ 5 hoặc 6), mặt trong vẻ nghiêm nghị, rắn rỏi. Đầu trọc hoàn toàn.
Theo lời mời, Patti ngồi xuống một ghế, viên tướng cũng ngồi xuống ghế đối diện, còn người đại diện phiên dịch ở ghế thứ ba phía trong. Các sĩ quan khác vẫn đứng cạnh viên tướng, vẻ mặt kín đáo, rất khó đoán định nhưng rõ ràng là không thân thiện.
Patti chủ động nói trước là Chính phủ Nhật đã đầu hàng Đồng minh không điều kiện ngày 10-8 và được Thống chế Tưởng Giới Thạch ủy quyền cho đến xem xét tình hình và điều kiện các tù binh chiến tranh Đồng minh ở bắc Đông Dương, và quyết định cho họ hồi hương càng sớm càng tốt.
Patti cũng thông báo là người trung gian đầu tiên để tổ chức việc tiếp thu đầu hàng của quân đội Nhật cho Đồng minh ở Đông Dương.
Viên tướng không công nhận việc đầu hàng của Nhật mà chỉ nói là ngày 17-8 ông đã nhận được lệnh của Cụm Tập đoàn quân Nam ra lệnh ngừng chiến trong vòng 5 ngày. Ngày 18-8, ông đã ra lệnh cho Tập đoàn quân 38 ngừng bắn vào 8 giờ sáng ngày 21-8. Nhưng còn về “nhiệm vụ” của Patti ông sẽ xin chỉ thị của Tokyo. Trong khi chờ đợi, người Mỹ được tự do đi lại trong phạm vi thành phố Hà Nội.
Patti nêu vấn đề đến thăm các tù binh Đồng minh. Về nguyên tắc, ông đồng ý, nhưng nói phải chờ chỉ thị của Tokyo mà theo ông thì sẽ nhận được trong vòng 48 giờ.
Patti nêu việc tiếp theo là vấn dề trật tự và an ninh công cộng. Tsuchihashi đáp lại ngay rằng “trong điều kiện hiện tại” và theo chỉ thị của Tokyo, ông đã trao dần quyền lực và nhiệm vụ cai trị cho nhà cầm quyền “Việt Nam địa phương”.
Mặc dù không được sự hướng dẫn về điểm này, Patti báo cho Tsuchihashi biết là vấn đề trật tự và an ninh công cộng thuộc trách nhiệm của nhà chức trách Nhật cho đến khi Đồng minh đến trực tiếp tiếp nhận. Điều đó đã không được từ viên tướng cho đến các sĩ quan ở đó tiếp thu, lần đầu tiên họ phá vỡ sự im lặng và xì xào với nhau.
Cho rằng đã khẳng định được quy chế chính thức của người Mỹ xác lập về sự gánh vác tránh nhiệm về trật tự công cộng của người Nhật, Patti cho là đã đến lúc kết thúc cuộc gặp gỡ. Patti đứng dậy và nói sẽ báo cáo với Trùng Khánh về cuộc gặp sáng nay và sẽ thông báo cho viên tướng sau. Tsuchihashi cũng đứng lên và nghiêng mình. Patti chào và lui ra cùng với người đại úy theo sau như một cái bóng.
Ngày 25/8/1945 Hồ Chí Minh cũng từ Tân Trào về đến Hà Nội, việc đầu tiên mà ông Hồ quan tâm đó là gặp được Patti.
Cuộc gặp gỡ diễn ra thế nào xin đọc tiếp ở phần sau.
(Còn tiếp).

__________________