Hàng chục năm nay tiếng kéo của ông thợ cắt tóc một tay vẫn lách cách rộn vang, và nhiều thế hệ người dân xứ Nghệ cũng đã quen với hình ảnh của ông như một phần không thể thiếu nơi góc đường Lê Mao.

Một tay nằm lại đất thép

Đúng 8h sáng mỗi ngày, ông Nguyễn Trường Cư, sinh năm 1949, lại dắt chiếc xe đạp rời ngôi nhà bên đường Ngư Hải đến góc làm việc nhỏ bé của mình bên đường Lê Mao bắt đầu một ngày động tay dao kéo. Ai đã từng được chứng kiến những đường kéo thoăn thoắt, sắc ngọt của ông đều phải trầm trồ ngưỡng mộ. Làm cái nghề mà người ta có hai tay nắn nót còn lo sơ sểnh, thì một tay ông tuyệt nhiên chưa bao giờ để lưỡi kéo chệch đường chạm vào da ai.


Ông Cư nói: "Nhiều anh bảo có tật thì có tài, tớ bảo tớ có tật đâu. Bố mẹ tớ sinh tớ ra cũng đủ 2 tay. Tớ đi lính về mới bị thế chứ". Ngày 5/8/1964, Mỹ đánh phá các tỉnh miền Bắc, trong đó có Nghệ An. Năm ấy mới 16 tuổi, chưa đủ tuổi nhưng nghe tiếng gọi tòng quân nô nức, tớ xung phong đi. Trong đợt tấn công Mậu Thân 1968 tại chiến trường Vĩnh Linh ác liệt, người chiến sỹ trẻ không tránh được bom đạn, một cánh tay đã mãi mãi nằm lại nơi đất thép Quảng Trị.

20 tuổi, khi trái tim còn sục sôi nhiệt huyết và lý tưởng, đột ngột trở thành thương binh cụt tay, anh lính trẻ đành phải xuất ngũ với thương tật 43% và bắt đầu những chuỗi ngày vật lộn mưu sinh nơi quê nhà. Khi lách mũi kéo, khi lướt tông đơ, hết cắt tóc lại đến cạo râu, cạo mặt, một tay ông cứ thoăn thoắt và chăm chú như xung quanh không có gì khác ngoài công việc ông đang làm. Biết tôi là phóng viên, ông cứ lắc đầu, lắc đầu không muốn lên báo: "Tớ chỉ làm nghề cắt tóc vỉa hè, có gì mà lên báo".

Tuyệt chiêu cắt tóc độc thủ

Có lẽ cánh tay nằm ở vùng đất thiêng Vĩnh Linh đã tiếp thêm sức mạnh cho một tay còn lại của ông Cư. Chính ông cũng không dám nghĩ mình có thể theo nghề cắt tóc gia truyền khi một bên ống tay áo hoàn toàn trống rỗng. Áp lực mưu sinh và nghị lực phi thường đã khiến người thương binh trẻ măng làm nên điều kỳ diệu. Cái danh đệ nhất kéo dường như chưa đủ với người thợ cắt tóc đặc biệt này, phải gọi ông là độc nhất kéo.


Ông không cắt được những kiểu đầu model kiểu cách, mà cũng không muốn cắt, mấy kiểu đầu xanh đỏ, lòa xòa của lớp thanh niên bây giờ tớ không cắt được, tớ không thích. Nhưng với những kiểu đầu chân phương thì ông tự tin, từ cụ già đến em bé không mấy ai không hài lòng. Cái tài cắt tóc đẹp từ khi còn nhỏ ông đã được thừa hưởng từ người cha cũng là một tay kéo nổi đình nổi đám thời trước.

Nhớ lại chuyện ngày xưa, ông Cư kể: "Tớ phải tập chứ. Trước thì tớ cắt đã đẹp rồi, nhưng sợ nhất là cái món cạo mặt đây này, nhất là mấy ông già, da nhăn nheo cả. Bình thường thì phải một tay đè, kéo căng da mặt ra, một tay cạo. Nhưng mình có mỗi một tay, lơ mơ rách mặt như chơi. Để phục vụ cho công cuộc luyện tay dao của ông Cư, tụi trẻ là em út của ông đều được huy động để ông đè cổ ra, hết cắt tóc lại cạo mặt.

Ông giải thích, phải luyện tay dao trên da mặt căng của trẻ nhỏ cho thuần thục thì đến lúc gặp mấy vị râu quai nón hay da nhăn nheo mới không sợ. Rồi ông cười khoái trá, cho đến khi tay dao của ông có thể cạo vừa sạch vừa êm thì mấy đứa em đứa nào đứa nấy má cũng phồng rộp cả.

Một tay mà hành nghề cắt tóc như ông Cư có thể nói là độc nhất vô nhị. Cái nghề này người ta gọi là nghề vít đầu, vít cổ thiên hạ mà kiếm tiền. Còn với tuyệt chiêu cắt tóc độc thủ, từ năm 1970 đến nay, hơn 40 năm, ông Cư không cần vít đầu ai mà vẫn thành danh. Đơn giản vì ông có mỗi một tay để cầm kéo, có tay nữa đâu mà vít đầu, vít cổ người ta.

Ông khoe nhà ông ba đời cắt tóc, nhưng 4 người con trai của ông đều mở được cửa hàng đàng hoàng chứ không cắt tóc vỉa hè như ông. Chỉ có đời ông mới phải đạp xe long rong đi khắp nơi hành nghề. Thời gian đầu, không mấy người dám giao phó mái tóc cho người thợ nhỏ thó, cụt tay cùng bộ đồ nghề giản đơn. Những vị khách đầu tiên đều là người thân, bạn bè, hàng xóm, họ đến ông cắt tóc gọi là ủng hộ.

Một số người lạ dũng cảm ngồi vào ghế cắt của ông chỉ vì hiếu kỳ. Nhưng sự khéo léo bất ngờ của tay kéo và sự cẩn thận đến từng li trong từng động tác đã thật sự thuyết phục họ. Hầu hết khách của ông bây giờ đều là khách ruột lâu năm, dù ông có di chuyển từ vị trí này sang vị trí khác, họ cũng không ngại tìm đến như một thói quen dễ chịu không muốn thay đổi.

Ông kể, dạo trước, cũng có anh phóng viên đẹp trai lắm, ở tận trong Huế, tình cờ bắt gặp cứ nằn nì xin ông cho chụp tấm ảnh làm tấm gương cho lớp trẻ về người thương binh tàn nhưng không phế. Rồi lại dạo nọ, có mấy ông Tây đi ngang, nói gì xì xồ xì xồ, cứ giơ máy ảnh chụp tanh tách.

Ở tuổi 63, ông Cư đã có 6 cháu cả nội cả ngoại. Nuôi con, rồi truyền nghề cho con, quan điểm dạy con của ông giản dị và chu toàn như chính công việc cả đời ông đã làm: "Tớ phải cho con một cái nghề, nếu siêng năng thì làm nghề gì cũng chẳng lo đói. Mà con tớ cũng đều tài lắm".


Tuyết Lan
theo nguoiduatin