Na Uy được xem là quốc gia ḥa b́nh và cởi mở nhất châu Âu khi người dân không quá xa lạ với h́nh ảnh Thủ tướng Jens Stoltenberg đi làm bằng phương tiện giao thông công cộng và các bộ trưởng đi bộ trên các con phố ở Olso mà không có vệ sĩ đi kèm.
Tuy nhiên, tất cả những điều đó liệu có c̣n tiếp tục tồn tại, xă hội Na Uy liệu có thay đổi và người Na Uy liệu có bắt đầu cảnh giác hơn khi vụ thảm sát đẫm máu ở trại hè thanh thiếu niên trên đảo Utoeya, cách Thủ đô Oslo 30km khiến ít nhất 93 người thiệt mạng xảy ra ngay sau vụ đánh bom xe táo tợn gần văn pḥng Thủ tướng Jens Stoltenberg làm rung chuyển Thủ đô Oslo hôm 23/6 vừa qua.
Các nhà phân tích cho rằng, quy mô và mức độ tàn bạo của các cuộc tấn công khủng bố trên sẽ phá vỡ h́nh ảnh của Na Uy, một quốc gia ḥa b́nh luôn tập trung vào các nỗ lực ḥa giải và là nơi mà giải Nobel ḥa b́nh được trao thường niên.
“Bài học sau các vụ tấn công vừa qua là chủ nghĩa cuồng tín vẫn luôn tồn tại và Na Uy, dù là một quốc gia ḥa b́nh không có nghĩa là nó được miễn dịch. Đây rơ ràng là sự thật khủng khiếp nhất đối với người Na Uy”, giáo sư khoa học chính trị Janne Haaland Matlary nói.
Đồng quan điểm trên, Thomas Hylland Eriksen, một nhà nhân chủng học xă hội thuộc ĐH Oslo cũng đưa ra nhận định: “Chúng tôi sẽ có một xă hội dựa trên sự tin tưởng ít hơn và có chút lo lắng hơn so với trước đây".
Tuy nhiên, không chỉ đe dọa phá vỡ xă hội Na Uy mà hai cuộc tấn công vừa qua c̣n làm dấy lên cuộc tranh căi về việc nước này sẽ phải thắt chặt hơn nữa chính sách nhập cư khi mà thủ phạm của cả hai vụ tấn công trên là do một công dân Na Uy gây nên. Điều này trái ngược hoàn toàn với suy đoán của người Na Uy trước đó khi cho rằng các chiến binh Hồi giáo phải chịu trách nhiệm chính cho các vụ việc.
“Người Na Uy thực sự bị một cú sốc kép khi mà 90% người Na Uy tin rằng khủng bố Hồi giáo đứng sau các vụ tấn công. Khi biết hóa ra đó lại là một người Na Uy th́ đó chính là cú sốc thứ 2”, bà Marit, 68 tuổi nói.
"Vụ việc lần này chắc chắn sẽ tạo ra một cuộc tranh luận về chính sách nhập cư trong các cuộc bầu cử chính quyền địa phương sắp tới vào tháng 9", ông Frank Aarebrot, nhà khoa học chính trị tại ĐH Bergen nhận định.
Breivik, kẻ gây ra vụ đánh bom lẫn vụ thảm sát giết chết ít nhất 93 người cũng biện hộ cho hành động điên cuồng của ḿnh là để “thay đổi xă hội Na Uy” bởi hắn lo sợ rằng xă hội đó đang bị phá hoại bởi quá nhiều nền văn hóa.
Vụ thảm sát ở trại hè thanh thiếu niên trên đảo Utoeya, Na Uy hôm 23/7 ngay sau vụ nổ bom xe khủng bố ở Thủ đô Oslo làm ít nhất 93 người thiệt mạng.
Trước đó, Na Uy được xem là đất nước có chính sách nhập cư dễ nhất châu Âu cộng thêm các chế độ phúc lợi xă hội tốt và mức sống cao khiến cho lượng người nhập cư vào Na Uy cao gần gấp ba lần ở giai đoạn giữa năm 1995 và 2010.
Tuy nhiên, nguyên nhân chính khiến Na Uy bị động trước các cuộc tấn công vừa qua là chính sách an ninh đang tồn tại quá nhiều vấn đề. Những tài liệu ngoại giao của Mỹ bị ḍ rỉ trên Wikileaks từng nhắc đến việc Na Uy thất bại trong việc theo dơi các nhóm chiến binh Hồi giáo nguy hiểm lẩn trốn xung quanh đất nước và các cuộc tấn công vừa qua lại chứng minh thêm một điều nữa là bộ máy an ninh của Na Uy rơ ràng thất bại trong việc phát hiện các mối đe dọa nội địa.
"Chắc chắn rằng chính sách an ninh của Chính phủ sẽ phải được cải thiện với sự trợ giúp của khoa học công nghệ nhiều hơn bên cạnh việc tăng cường cảnh sát đi tuần trên phố", một nhà phân tích an ninh giấu tên nhận định.
Ervin Kohn, một nhà lănh đạo của cộng đồng người Do Thái ở Na Uy cũng bày tỏ hy vọng thông qua vụ việc lần này sẽ giúp thay đổi thói quen cố hữu của các cấp ṭa án ở Na Uy khi luôn nương tay bằng việc đưa ra các bản án thiếu t́nh nghiêm khắc v́ ngại vi phạm nhân quyền.
Lê Dung (theo Reuters)