Gibbs

"Thực tế là Hoa Kỳ đang mất quyền kiểm soát thế giới"
Thomas Piketty Nhà kinh tế học Giải Nobel về Kinh Tế
Tổng thống Mỹ muốn nền "hòa bình kiểu Mỹ - Pax Americana" được đền đáp bằng sự cống nạp của phần còn lại của thế giới, mục đích nhằm tài trợ mãi mãi cho các khoản thâm thủng ngân sách và thâm thủng thương mại của Mỹ. Vấn đề là sức mạnh của Mỹ đang suy giảm và chúng ta phải tưởng tượng thế giới không có nó, nhà kinh tế Thomas Piketty giải thích trong chuyên mục của mình.
Hoa Kỳ không còn là một quốc gia đáng tin cậy nữa. Đối với một số người, điều này không có gì mới. Chiến tranh Iraq phát động năm 2003 – với hơn 100.000 người thiệt mạng, tình trạng bất ổn kéo dài trong khu vực và sự quay trở lại ảnh hưởng của Nga – đã cho thế giới thấy cái xấu xa, sự ngạo mạn của quân đội Mỹ.
Nhưng cuộc khủng hoảng hiện nay là mới, bởi vì nó đặt ra câu hỏi về cốt lõi quyền lực kinh tế, tài chính và chính trị của đất nước, một nước có vẻ mất phương hướng, được cai trị bởi một nhà lãnh đạo không ổn định, thất thường và không có bất kỳ sức mạnh dân chủ nào làm đối trọng.
Để nghĩ về tương lai, chúng ta phải xem xét bước ngoặt hiện tại. Nếu những người theo chủ nghĩa Trump theo đuổi một chính sách tàn bạo và liều lĩnh như vậy, đó là vì họ không biết phản ứng thế nào trước sự suy yếu kinh tế của đất nước.
Tính toán bằng sức mua tương đương, tức là bằng khối lượng hàng hóa, dịch vụ và thiết bị thực tế được sản xuất mỗi năm, thì GDP của Trung Quốc đã vượt Mỹ vào năm 2016.
Hiện tại, mức này cao hơn hơn 30% và sẽ đạt gấp đôi GDP của Mỹ vào năm 2035. Thực tế là Mỹ đang mất quyền kiểm soát thế giới.
Nghiêm trọng hơn: thâm thủng thương mại tích tụ đã khiến nợ công và nợ nước ngoài tư nhân của nước Mỹ lên tới quy mô chưa từng có (70% GDP vào năm 2025), khoảng chừng 36000 tỷ US$ !
Việc tăng lãi suất có thể khiến Hoa Kỳ phải trả những dòng lãi suất đáng kể cho phần còn lại của thế giới, (những chủ nợ giữ T-Bond hay giữ US$ làm ngoại hối), điều mà cho đến nay nước Mỹ vẫn thoát được nhờ Mỹ vẫn kiểm soát hệ thống tài chính toàn cầu.
Chúng ta nên xem kỹ đề xuất do các nhà kinh tế theo chủ nghĩa Trump, họ đề xuất : đánh thuế lãi suất trả cho người nước ngoài nắm giữ chứng khoán Hoa Kỳ. Thậm chí trực tiếp hơn, Trump còn muốn giải cứu đất nước của mình bằng cách chiếm đoạt khoáng sản của Ukraine, cũng như Greenland và Panama.
Chú thích nói thêm của người dịch Hay một cách trực tiếp "tới bến luôn" : không trả lại tiền cho một số chủ nợ ! Vỡ nợ có chọn lọc ! Défaut de paiement souverain
Trump, nhà lãnh đạo thuộc địa ngăn chặn
Xét về góc độ lịch sử, điều đáng chú ý là thâm thủng thương mại khổng lồ của Hoa Kỳ (trung bình khoảng 3% đến 4% GDP mỗi năm từ năm 1995 đến năm 2025) trong lịch sử chỉ có một tiền lệ đối với một nền kinh tế có quy mô này : nó gần bằng thâm thủng thương mại trung bình của các cường quốc thực dân châu Âu (Vương quốc Anh, Pháp, Đức, Hà Lan) trong giai đoạn từ năm 1880 đến năm 1914.
Sự khác biệt là các quốc gia này nắm giữ tài sản khổng lồ ở ngoại quốc, tài sản mang lại cho họ rất nhiều lãi suất và cổ tức đến mức quá đủ để tài trợ cho thâm thủng thương mại của họ, trong khi họ vẫn tiếp tục tích lũy nợ ở phần còn lại của thế giới.
Trump về cơ bản chỉ là một nhà lãnh đạo thực dân bị cản trở. Giống như châu Âu trong quá khứ, ông muốn Pax Americana mãi mãi được đền đáp bằng các khoản trợ cấp từ các nước còn lại của thế giới để tỏ sự biết ơn, và để có thể tài trợ cho các khoản thâm thủng của Hoa Kỳ.
Vấn đề là sức mạnh của Hoa Kỳ đang suy yếu và thời thế không còn thích hợp cho chủ nghĩa thực dân tàn bạo và không kiềm chế như thế này nữa.
Chìm đắm trong những cái nhìn, những lý luận dựa trên quá khứ, Trump dường như không nhận ra rằng Hoa Kỳ được xây dựng vào năm 1945 khi trật tự thuộc địa châu Âu bị phá vỡ và Hoa Kỳ thiết lập một mô hình phát triển khác dựa trên lý tưởng dân chủ và sự tiến bộ đáng kể về giáo dục so với phần còn lại của thế giới.
Khi làm như vậy, ông đã làm suy yếu uy tín đạo đức và chính trị mà đất nước Hoa Kỳ đã xây dựng nên cho giới lãnh đạo của mình.
Phải làm gì trước sự sụp đổ này?
Đầu tiên, hãy đề cập đến các quốc gia đang phát triển ở phía Nam và đề xuất thiết lập một chủ nghĩa đa phương xã hội và sinh thái mới, thay thế cho chủ nghĩa đa phương tự do đã lỗi thời.
Cuối cùng, châu Âu phải ủng hộ một cuộc cải cách sâu sắc về quản trị Quỹ Tiền tệ Quốc tế (FMI) và Ngân hàng Thế giới (World Bank), để thoát khỏi hệ thống hiện tại :"điều tra dân số : censitaire " (Quyền bầu cử dựa trên điều tra dân số là phương pháp bỏ phiếu trong đó chỉ những công dân có tổng thuế trực tiếp vượt quá ngưỡng, gọi là cens, mới đủ điều kiện bỏ phiếu.) và trao cho các quốc gia như Brazil, Ấn Độ và Nam Phi vị trí xứng đáng của họ.
Nếu tiếp tục liên minh với Hoa Kỳ để ngăn chặn tiến trình không thể đảo ngược này, thì BRICS [Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi] chắc chắn sẽ xây dựng một cấu trúc quốc tế song song, dưới sự lãnh đạo của Trung Quốc và Nga.
Trách nhiệm của Châu Âu
Nếu khu vực châu Phi cận Sahara được hưởng lợi từ các điều khoản thương mại tốt hơn trong những thập kỷ gần đây, họ có thể đầu tư vào cơ sở hạ tầng, giáo dục và y tế. Thay vào đó, chính phủ của họ phải đấu tranh trong điều kiện rất khó khăn với những phương tiện thiếu thốn khủng khiếp : chỉ có 200 euro cho mỗi trẻ em mỗi năm, theo sức mua tương đương, để chi trả cho việc giáo dục một học sinh ở bậc tiểu học và trung học (60 euro theo tỷ giá hối đoái hiện tại), trong khi mỗi trẻ em ở miền Bắc được hưởng số tiền gấp 40 hoặc 50 lần (8.000 euro ở châu Âu, 10.000 euro ở Hoa Kỳ).
Tương tự như vậy, châu Âu đã phạm phải một sai lầm nghiêm trọng vào năm 2024 khi phản đối đề xuất "công lý thuế" do Brazil thúc đẩy tại G20 và bỏ phiếu chống lại việc thành lập một công ước khung về thuế công bằng tại Liên hợp quốc, (một lần nữa với Hoa Kỳ), tất cả những điều này nhằm duy trì độc quyền của OECD và câu lạc bộ các nước giàu về những vấn đề được coi là quá quan trọng để giao cho những nước nghèo nhất.
Châu Âu cuối cùng phải thừa nhận vai trò của mình trong mất cân bằng thương mại toàn cầu.
Thật quá dễ dàng để lên án tình trạng thặng dư quá mức của Trung Quốc, giống như phương Tây thực dân trước đây, Trung Quốc lạm dụng quyền lực của mình để trả giá thấp cho nguyên liệu thô và tràn ngập hàng hóa sản xuất trên thế giới. Điều này không mang lại nhiều lợi ích cho người dân, những người thực sự cần mức lương cao hơn và chế độ an sinh xã hội tốt.
Nhưng thực tế là châu Âu cũng có xu hướng tiêu dùng và đầu tư thấp trong phạm vi lãnh thổ của mình. Trong giai đoạn từ năm 2014 đến năm 2024, cán cân thương mại của Hoa Kỳ (hàng hóa và dịch vụ) sẽ thâm hụt trung bình hàng năm khoảng 800 tỷ đô la [705 tỷ euro].
Trong khi đó, châu Âu có thặng dư trung bình là 350 tỷ đô la, gần bằng thặng dư của Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan cộng lại (450 tỷ đô la).
Sẽ cần nhiều hơn là biện pháp kích thích ngân sách quân sự của Đức hoặc tiểu thuế carbon tại biên giới hiện đang được cân nhắc để châu Âu có thể đóng góp vào việc thúc đẩy một mô hình phát triển khác mang tính xã hội, sinh thái và công bằng.

__________________