Gibbs

Ngày 24/2/2022, Putin xua quân qua công khai tấn công Ukraine. Không ai ngạc nhiên vì Nga đã công khai đe dọa và chuẩn bị cả mấy tháng trước. Biden trước đó, đã công khai cảnh cáo Nga là Mỹ sẽ nhảy vào cuộc, sẽ gửi lính Mỹ qua giúp Ukraine chống Nga. Với hy vọng Nga sẽ sợ và không dám đánh. Nhưng Putin hiểu rõ Biden hơn ai hết, cười ruồi, rồi tung cả trăm ngàn quân Nga tràn qua biên giới, tấn công thẳng vào thủ đô Kyiv của Ukraine.
Phản ứng của Biden? Không, Biden không gửi một anh lính TQLC hay lính dù nào như đã hùng hổ đe dọa, mà mau mắn điện thoại cho Tổng thống Ukraine, Zelensky, cho biết trực thăng Mỹ đã được lệnh sẵn sàng bay từ Đức tới chở ông và gia đình ra khỏi nước đi tị nạn ngay. Nghĩa là Biden mau mắn khuyến khích Zelensky tháo chạy, chấp nhận cho Nga chiếm toàn thể Ukraine ngay, bỏ cả nước lại cho Putin nuốt không tốn một viên đạn. Không phản kháng, chống đối gì hết.
Trong bất ngờ của Biden, TT Zelensky trả lời "Không, tôi không cần trực thăng của Mỹ cứu tôi, tôi không đi đâu hết, và sẽ ở lại chiến đấu chống Nga tới cùng". Biden ngỡ ngàng, bối rối, ngẩn mặt không biết phải làm gì nữa. Sau khi các đồng minh NATO trong khối Tây Âu ào ạt ủng hộ Zelensky và cho biết sẽ quân viện khẩn cấp cho Ukraine, thì Biden sực tỉnh, ... cuốn theo chiều gió, hấp tấp đổi giọng, tung hô tinh thần bất khuất của Zelensky, nhảy vào yểm trợ Ukraine qua quân viện mà Biden hùng hổ đấm ngực khoe vô giới hạn về số lượng cũng như về thời gian.
Theo truyền thông dòng chính, Nga tấn công Ukraine chỉ vì đúng một lý do : mộng 'bá quyền' của Putin. Thực tế chẳng bao giờ giản dị như vậy. Có nhiều lý do tại sao Nga tấn công đánh chiếm Ukraine.
Thứ nhất, từ phiá Nga, Putin có tham vọng phục hồi lại Đế quốc Soviet, hay ít nhất cũng lấy lại những đất Ukraine trước đó là của Nga, với tuyệt đại đa số dân gốc Nga sống, như Crimea, Donetsk và Luhansk (vùng Donbass). Những vùng này cũng là vùng chiến lược cực quan trọng, là cửa ngỏ của Nga đi vào Biển Azov, Hắc Hải và Địa Trung Hải.
Lý do này, không ai có thể chối cãi. Nhưng còn lý do khác ít người để ý, hay thường bị khỏa lấp. Từ sau khi Liên bang Soviet sụp đổ, NATO trên nguyên tắc không còn lý do tồn tại, vì NATO thực sự là liên minh quân sự chống Liên Bang Soviet trong khi Liên bang Soviet đã tiêu tan. Thế nhưng thực tế lại cho ta chứng kiến NATO bành trướng như chưa bao giờ thấy.
NATO vẫn giữ mục tiêu là một liên minh quân sự nhưng không chống Liên Bang Soviet mà là chống Nga, đã bành trướng mạnh về phiá đông, gom cả lô quốc gia trước đây trung lập hay chư hầu của Liên bang Soviet, gồm có : Albania, Bulgaria, Croatia, Czechia, Estonia, Finland, Hungaria, Latvia, Lithuania, Montenegro, Macedonia, Poland, Norway, Romania, Slovakia, Slovenia, Sweden, tức là thêm 17 nước thành viên (chưa kể Đông Đức đã sát nhập với Tây Đức), bao vây Nga từ bắc Âu xuống tới nam Âu. Nga chỉ còn 2 nước 'trái độn' là Belarus và Ukraine. Bây giờ NATO toan tính bao gồm luôn cả Ukraine, tiến tới sát nách Nga, khiến NATO trở thành mối đe dọa trực tiếp cho an ninh quốc gia của Nga. Nhất là trong khi TT Mỹ lại ồn ào đòi hỏi các nước NATO phải gia tăng ngân sách quốc phòng. Ukraine gia nhập NATO sẽ thu ngắn được nửa đường từ biên giới NATO tới Moscow. Dù không thể đồng ý với việc xâm lăng Ukraine -tiên hạ thủ vi cường- của Putin, ta cũng phải tự đặt mình vào vị trí của Putin, có trách nhiệm với nước Nga và dân Nga là phải lo cho an ninh quốc gia của Nga. Nếu Clinton, Bush Jr, Obama, Biden hay Trump làm Tổng thống Nga, họ sẽ có thể ngồi yên nhìn nước mình bị bao vây và đe dọa trực tiếp như vậy không?
Công bằng mà nói, thật sự là NATO đã khơi mào ra cuộc chiến Ukraine khi khiêu khích, dồn Nga vào chân tường.
Từ phiá Ukraine, sau cuộc cách mạng lật đổ TT Viktor Yanukovich thân Nga năm 2014 (có bàn tay lông lá của NATO?), Ukraine công khai đứng về phiá đồng minh Mỹ và NATO, còn muốn gia nhập NATO luôn, công khai chống Nga và trực tiếp đe dọa an ninh lãnh thổ Nga.
Nghĩa là việc đánh Ukraine đối với Nga có mục đích công để bành trướng lãnh thổ và ảnh hưởng, nhưng cũng là thế thủ để chặn mối đe dọa trực tiếp của NATO.
Ngoài ra, Ukraine cũng là một nước lớn (bằng Pháp), có rất nhiều tài nguyên quan trọng như canh nông (vựa lúa của Âu Châu), mỏ than và dầu khí, đất hiếm,... mà cả Nga lẫn Mỹ đều dòm ngó.
TT Trump can dự trực tiếp vào cuộc điều đình mưu tìm hòa bình giữa hai bên, làm trung gian. Mỹ không dính dáng trực tiếp vào cuộc chiến, nhưng trong tư cách đại cường số một trên thế giới, cũng như nước viện trợ quân sự lớn nhất cho Ukraine, tất nhiên sẽ có tiếng nói lớn, và đúng như cả Putin lẫn Zelensky đã nhìn nhận, chỉ có Trump mới đủ tiếng nói mạnh và quả quyết để làm trung gian đưa đến điều đình cho hoà bình.
Có 2 vấn đề cần giải quyết :
* Việc Ukraine có tham gia NATO hay không : có thể giải pháp sẽ là không, nhưng nếu Nga vi phạm hòa ước, Ukraine bị đánh, thì coi như NATO đã bị đánh, và cả Mỹ lẫn NATO sẽ tham chiến chống Nga. Ngược lại, Mỹ, NATO và Ukraine sẽ cam kết không tấn công Nga trước. Đây là giải pháp tương đối dễ.
* Vấn đề khó là những vùng Nga đã chiếm sẽ giải quyết ra sao. Hiện nay chưa ai thấy giải pháp nào.
Ngoài ra, còn một vấn đề mới nảy sinh ra, sẽ cần điều đình giữa Mỹ và Ukraine : nếu Ukraine muốn Mỹ tham gia, bảo đảm an ninh chống xâm lăng của Nga, thì sẽ có cái giá Ukraine phải trả : đó là việc cho phép Mỹ khai thác rare earth đổi lấy chẳng hạn vài trăm triệu viện trợ quân sự hay kinh tế gì đó. Chính TT Zelensky đã tuyên bố đây là một đòi hỏi hợp lý -reasonable. Khi Mỹ có quyền lợi trực tiếp như vậy, Nga sẽ phải suy nghĩ lại trước khi đánh Ukraine nữa.
Không có hòa bình, Ukraine tiếp tục chịu thiệt hại lớn trong không biết bao nhiêu năm nữa, chết dân, đất nước bị tàn phá, cả mấy chục năm nữa chưa đứng dậy lại được. Cả Âu Châu sẽ gặp khủng hoảng nhiên liệu vì mất nguồn cung cấp dầu khí lớn là Nga, và khủng hoảng thực phẩm vì mất vựa lúa Ukraine. Trong viễn tượng Âu Châu và cả Nga ngày càng suy sụp, người ta sẽ thấy Mỹ và Trung Cộng ngày càng lớn mạnh và thống trị thế giới. Do đó, Nga và EU nhìn vào đường xa, cũng rất cần hòa bình tại Ukraine.

__________________