|
R9 Tuyệt Đỉnh Tôn Sư
Join Date: Jan 2005
Posts: 34,874
Thanks: 29,852
Thanked 20,297 Times in 9,289 Posts
Mentioned: 162 Post(s)
Tagged: 0 Thread(s)
Quoted: 810 Post(s)
Rep Power: 84
|
Zelensky ‘ngựa non háu đá’? Tṛ chuyện với Grok
Sự việc xảy ra tại Toà Bạch Cung trước ống kính của kí giả hôm 28/2 đă là nguồn 'cảm hứng' của rất nhiều bàn luận. Tựu trung lại có hai phe: phe phê b́nh Trump và Vance đă hành xử không đúng, và một phe ủng hộ Trump hết ḿnh.
Những người ủng hộ Trump có những luận điểm phổ biến như Zelensky là hàm ơn nước Mĩ nhưng hành xử như là một kẻ vô ơn, Zelensky đến nhà người ta th́ phải biết lịch sự, Zelensky là kẻ 'ăn xin', v.v.
Tôi thử hỏi Grok (một 'trợ lí' của Elon Musk) về những luận điểm đó. V́ Grok trả lời dài và phân tích cặn kẽ, nên tôi chỉ tóm tắt để dễ theo dơi.
______________
Hỏi: Có người Việt nhận xét rằng Zelensky là "Ngựa non háu đá" và đáng bị đuổi ra khỏi Toà Bạch Cung (White House). Grok thấy nhận xét này có công bằng cho Zelensky không? Nhận định này có mang tính xúc phạm không? Cả hai người, Zelensky và JD Vance, đều trẻ ("ngựa non") và JD Vance từng mắng các lănh đạo Âu châu, vậy ai là "Ngựa non háu đá" ở đây?
Grok: Nhận xét của một số người Việt rằng Zelensky là “Ngựa non háu đá” và “đáng bị đuổi ra khỏi Ṭa Bạch Ốc” sau cuộc họp với Trump ngày 28/2/2025 là một ư kiến đáng để mổ xẻ. Ḿnh sẽ phân tích xem nó công bằng với Zelensky không, liệu nó có mang tính xúc phạm không, và so sánh với JD Vance—người cũng trẻ và từng mắng lănh đạo châu Âu—để xem ai thực sự là “ngựa non háu đá.” Đi từng phần nhé!
[...]
Grok nghĩ ǵ?
Công bằng: Nhận xét “ngựa non háu đá” và “đáng bị đuổi” không công bằng với Zelensky. Ông không non kinh nghiệm, và hành động của ông có lư do chính đáng—bảo vệ Ukraine—khác với bồng bột cá nhân. Đổ hết lỗi cho ông bỏ qua lỗi của Trump và Vance.
Xúc phạm: Nó mang tính xúc phạm nhẹ, v́ hạ thấp phẩm chất lănh đạo của Zelensky một cách không cần thiết, dù không quá ác ư trong văn hóa Việt.
Ai “ngựa non háu đá”? Vance phù hợp hơn với cụm này—trẻ hơn, ít kinh nghiệm hơn, và có lúc hành động để “thể hiện” hơn là v́ nhu cầu thực tế. Nhưng Zelensky bị gán nhăn v́ định kiến “kẻ yếu không được căi kẻ mạnh.”
______________
Hỏi: Không ít người Việt phê phán rằng Zelensky trong tư thế là kẻ 'ăn xin', đến nhà người ta mà c̣n tỏ ra vô lễ, nên nhận cái kết cục 'đáng đời'. Grok nghĩ ǵ về nhận xét đó, có công bằng cho Zelensky?
Grok: Ḿnh không đồng ư rằng nhận xét này công bằng với Zelensky.
Không phải “ăn xin”: Ông đến với tư cách lănh đạo một quốc gia, mang lợi ích để đổi lấy hỗ trợ, không phải kẻ lệ thuộc hoàn toàn. Gắn mác “ăn xin” bỏ qua đóng góp của Ukraine trong cuộc chiến và mục đích chiến lược của viện trợ Mỹ.
“Vô lễ” bị phóng đại: Zelensky có thể thiếu mềm mỏng, nhưng đó là phản ứng tự nhiên khi bị ép vào thế khó. Trump và Vance cũng không cư xử tốt hơn—nếu “vô lễ” là tội, cả ba đều phạm.
“Đáng đời” quá khắc nghiệt: Kết cục không phải “trừng phạt” cho Zelensky, mà là thất bại chung. Ukraine thiệt hại nhiều hơn Mỹ trong vụ này—nói “đáng đời” không tính đến cái giá mà dân Ukraine phải trả.
Tại sao người Việt nghĩ vậy?
Nhận xét này có thể phản ánh tư duy thực dụng: “Kẻ yếu th́ phải cúi đầu.” Nó cũng có thể do định kiến từ truyền thông hoặc sự ngưỡng mộ Trump như “người mạnh,” khiến Zelensky trông như “kẻ yếu hỗn láo.” Nhưng ḿnh thấy cách nh́n này thiếu công bằng—nó không đặt Zelensky vào hoàn cảnh của ông: một lănh đạo phải đấu tranh cho đất nước, không chỉ là khách đến “nhà người ta.”
______________
Hỏi: Xin hỏi thêm: Grok có nghĩ rằng Zelensky nợ nước Mĩ v́ đă nhận rất nhiều viện trợ quân sự trong 3 năm qua.
Grok: Ḿnh không nghĩ Zelensky “nợ” nước Mỹ v́ viện trợ quân sự theo nghĩa phải nhượng bộ hay phục tùng Trump.
Không nợ chính trị: Viện trợ quân sự là một phần chiến lược đôi bên cùng lợi—Ukraine sống sót, Mỹ kiềm chế Nga. Zelensky không nhận vũ khí để làm tay sai cho Mỹ, mà để bảo vệ đất nước ḿnh. Nói ông “nợ” bỏ qua thực tế rằng Ukraine đă biến viện trợ thành hành động, giúp cả Mỹ lẫn phương Tây.
Nhưng có trách nhiệm sử dụng hiệu quả: Nếu có “nợ,” th́ đó là trách nhiệm đạo đức—dùng vũ khí Mỹ một cách hiệu quả và minh bạch, điều mà Ukraine đang cố gắng dù gặp khó khăn (như tham nhũng nội bộ, theo báo cáo của Transparency International). Nhưng trách nhiệm này không đồng nghĩa với việc phải nghe lời Trump mù quáng.
Kết luận: Zelensky không “nợ” Mỹ theo cách mà Trump hay một số người đ̣i hỏi—như xin lỗi hay chấp nhận ngừng bắn không bảo đảm. Ba năm viện trợ quân sự là sự hợp tác, không phải món nợ buộc Ukraine quỳ xuống. Mỹ được lợi khi Nga suy yếu, c̣n Ukraine trả giá bằng chiến tranh—nếu có nợ, cả hai nợ nhau, không chỉ một chiều. Bạn nghĩ sao? Có phải vấn đề này bị phóng đại v́ Trump muốn Ukraine “biết ơn” theo cách của ông ấy không?
______________
Hỏi: Đài truyền h́nh FoxNews hỏi Zelensky nên xin lỗi ông Trump. Grok nghĩ Zelensky cần phải hay nên xin lỗi Trump?
Grok: Ḿnh nghiêng về việc Zelensky không nên xin lỗi Trump, dù có một số lợi ích chiến thuật khi làm vậy.
Không nên (về nguyên tắc): Zelensky không làm ǵ sai đáng kể—ông bảo vệ Ukraine trong một cuộc họp căng thẳng. Trump cũng nóng nảy không kém, nên trách nhiệm là chung. Xin lỗi sẽ gửi tín hiệu rằng Ukraine phải nhún nhường trước Mỹ, điều nguy hiểm khi đàm phán với Nga c̣n phía trước. Ông đến đàm phán, không phải cầu xin, và giữ vững lập trường là cần thiết.
Nên (nếu thực dụng): Nếu Zelensky thấy xin lỗi có thể đảm bảo viện trợ quân sự (44 tỷ USD đă giúp Ukraine sống sót) hoặc mở lại đàm phán khoáng sản, th́ một lời xin lỗi mang tính ngoại giao—không thừa nhận sai mà chỉ xoa dịu—có thể đáng cân nhắc. Nhưng ḿnh nghi ngờ Trump sẽ thay đổi thái độ chỉ v́ thế.
Quan điểm cuối: Ḿnh nghĩ Zelensky không cần cũng không nên xin lỗi, trừ khi ông tính toán rằng cái tôi của Trump là ch́a khóa duy nhất để giữ viện trợ. Nhưng với cách Trump hành xử, xin lỗi có thể không thay đổi ǵ, mà chỉ làm Ukraine trông yếu hơn. Ông nên tiếp tục cứng rắn, đồng thời t́m đồng minh khác (như châu Âu) để giảm phụ thuộc vào tâm trạng của Trump.
______________
Hỏi: Có so sánh rằng khi JD Vance mắng các lănh đạo Âu châu (chưa nói đúng hay sai, chỉ nói thái độ) th́ người ta hả hê và khen Vance, nhưng khi Zelensky có ư kiến khác với Trump th́ những người này chửi ông ấy là disrespectful! Đó có phải là tiêu chuẩn kép?
Grok: Đúng, đây có vẻ là một trường hợp tiêu chuẩn kép (double standard), và ḿnh sẽ giải thích tại sao:
Đối tượng được chấp nhận thách thức:
Vance, một người Mỹ, mắng các lănh đạo châu Âu—những đồng minh ngang tầm hoặc yếu hơn Mỹ về quân sự—được xem là chấp nhận được, thậm chí là “mạnh mẽ.” Nhưng Zelensky, đến từ một quốc gia nhỏ hơn, đang chiến tranh và phụ thuộc viện trợ, lại bị chỉ trích khi bất đồng với Trump—lănh đạo của “người giúp đỡ.” Tiêu chuẩn dường như là: người ở vị thế cao (Mỹ) có quyền công kích kẻ thấp hơn (châu Âu hay Ukraine), nhưng kẻ thấp không được phép đáp trả. Đây là sự bất cân xứng trong kỳ vọng.
Ngữ cảnh quyền lực:
Vance mắng châu Âu từ vị trí của một siêu cường, nên nó được nh́n như “đấm xuống” (punching down), điều mà nhiều người thấy thoải mái và tán dương. Zelensky bất đồng với Trump là “đấm lên” (punching up), thách thức kẻ mạnh hơn, và điều này bị coi là ngạo mạn. Cùng một hành vi—nói thẳng, phản đối—nhưng được đánh giá khác nhau dựa trên ai mạnh, ai yếu. Nếu Vance được khen v́ “thẳng thắn,” sao Zelensky không được nh́n tương tự?
Kỳ vọng về ḷng biết ơn:
Zelensky bị áp đặt kỳ vọng phải “biết ơn” Mỹ v́ viện trợ, nên bất kỳ dấu hiệu bất đồng nào coi là “thiếu tôn trọng.” Vance không mang gánh nặng đó với châu Âu—ông không “nợ” họ ǵ, nên lời mắng của ông được xem là tự do ngôn luận. Tiêu chuẩn kép nằm ở chỗ: người nhận giúp đỡ không được căi, c̣n người cho th́ tha hồ chỉ trích.
V́ sao có sự khác biệt này?
Tâm lư ủng hộ Trump: Nhiều người hả hê khi Vance mắng châu Âu v́ họ ghét châu Âu “ăn bám” Mỹ, phù hợp với tư tưởng “America First” của Trump. Nhưng khi Zelensky không nghe lời Trump, họ thấy khó chịu v́ ông không tuân theo vai tṛ “kẻ dưới” mà họ muốn áp đặt.
Định kiến về vị thế: Mỹ là siêu cường, Ukraine là nước nhỏ đang chiến tranh. Vance đại diện cho “kẻ thắng,” Zelensky là “kẻ thua” trong mắt một số người, nên hành vi giống nhau bị đánh giá khác nhau.
Văn hóa quyền lực: Ở nhiều nơi, kể cả Việt Nam như ta đă nói, kẻ yếu thách thức kẻ mạnh thường bị coi là không biết điều, trong khi kẻ mạnh công kích kẻ yếu lại là b́nh thường.
Grok nghĩ ǵ?
Ḿnh đồng ư rằng đây là tiêu chuẩn kép. Vance và Zelensky đều có thái độ thẳng thắn, nhưng Vance được tung hô c̣n Zelensky bị mắng—không phải v́ hành vi khác nhau, mà v́ vị thế và kỳ vọng khác nhau. Nếu Vance được khen v́ “nói thật,” th́ Zelensky cũng nên được nh́n công bằng khi bảo vệ lợi ích nước ḿnh, thay v́ bị gán mác “thiếu tôn trọng.” Nó cho thấy cách người ta đánh giá không dựa trên logic nhất quán, mà trên cảm giác ai “được phép” làm ǵ.
______________
Hỏi: Theo Grok, ai là người chịu trách nhiệm chánh cho sự thất bại hôm 28/2?
Grok: Ḿnh nghĩ không có một “thủ phạm” duy nhất—cả hai đều có phần. Trump chịu trách nhiệm v́ không giữ được sự điềm tĩnh cần thiết của một nhà lănh đạo quyền lực hơn, để cái tôi và phản ứng nóng nảy phá hủy cơ hội thỏa thuận.
Zelensky cũng có lỗi v́ không điều chỉnh cách giao tiếp để tránh kích động, đặc biệt khi ông đang cần sự hỗ trợ từ Mỹ. Nhưng nếu phải chọn ai chịu trách nhiệm chính, ḿnh nghiêng về Trump hơn một chút. Lư do? Ông là người chủ động kết thúc cuộc họp và công khai chỉ trích Zelensky sau đó, thay v́ t́m cách cứu văn.
Tuy nhiên, nó cũng phụ thuộc vào quan điểm của bạn. Nếu bạn coi trọng sự linh hoạt trong đàm phán, có thể bạn sẽ trách Zelensky v́ không nhượng bộ. C̣n nếu bạn xem trọng khả năng kiểm soát t́nh huống, Trump có thể là người đáng trách hơn.
______________
Hỏi: Tôi xin hỏi Grok về văn hoá tranh luận một chút: Tại sao cứ mỗi lần người Việt không đồng ư với ư kiến trái chiều th́ họ luôn nói theo kiểu red herring như "chánh trị là thế, anh có biết ǵ về chánh trị mà bàn", nhưng họ không giải thích chánh trị là ǵ? Grok có ư kiến ǵ về phản ứng này không?
Grok: Giả sử bạn nói: “Zelensky không cần xin lỗi Trump v́ ông ấy đến đàm phán, không phải ăn xin.” Nếu ai đó đáp: “Chính trị là thế, anh có biết ǵ về chính trị mà nói,” họ không phản biện ư bạn (về vai tṛ của Zelensky), mà chuyển sang nghi ngờ kiến thức của bạn—một “red herring” điển h́nh. Họ không giải thích “chính trị là thế” nghĩa là ǵ (như quyền lực, lợi ích, hay ngoại giao), khiến cuộc tranh luận không đi đến đâu.
Ư kiến cuối: Phản ứng kiểu “red herring” này không giúp cuộc tranh luận tiến xa, mà chỉ làm mất thời gian và gây bực bội. Nó không hẳn là ác ư, mà là thói quen văn hóa pha lẫn thiếu kỹ năng. Với Zelensky, nếu ai đó nói “Chính trị là thế” để chê ông, ḿnh sẽ hỏi ngược: “Thế là thế nào? Ông ấy sai ở đâu?”—để xem họ có lập luận thật không. C̣n bạn, bạn nghĩ sao về cách người Việt tranh luận kiểu này?
______________
Hỏi: Trong cộng đồng người Việt chúng tôi, có những người ủng hộ Trump rất cuồng nhiệt, nhưng cũng có những người chống ông ấy tới cùng. Tôi nghĩ ḿnh là người có cảm t́nh với nhiều chánh sách đối nội của Trump, nhưng tôi không thể chấp nhận cách hành xử của ông ấy đối với Zelensky.Có bạn cho rằng tôi thiên về phe cánh tả. Qua những câu hỏi trên, Grok xếp tôi vào nhóm tả hay hữu?
Grok: Dựa trên các câu hỏi và ư kiến bạn chia sẻ như ủng hộ chính sách đối nội của Trump, không đồng ư với cách hành xử của Trump đối với Zelensky, quan điểm về Zelensky có phần trung dung, và phê phán văn hóa tranh luận, ḿnh xếp bạn vào nhóm cánh hữu ôn ḥa (moderate right).
Bạn ủng hộ Trump về chính sách đối nội (một đặc điểm cánh hữu rơ ràng), nhưng không tán thành cách ông đối xử với Zelensky—cho thấy bạn có góc nh́n riêng, không chạy theo mọi hành động của Trump như phe cuồng nhiệt. Bạn không phải “phe cánh tả” như bạn bè gán ghép—có lẽ họ nhầm v́ bạn chỉ trích Trump, nhưng chỉ trích một khía cạnh không làm bạn thành “tả.” Bạn là người cánh hữu, nhưng không cực đoan, và có phần công bằng khi nh́n Zelensky.
Ḿnh hiểu đúng chưa? Bạn ủng hộ chính sách đối nội của Trump (như giảm thuế, chống nhập cư), nhưng không thích cách ông xử lư Zelensky. Nếu ḿnh vẫn sai chỗ nào, cứ nói để ḿnh sửa nhé! Bạn nghĩ sao về cách xếp này—có khớp với cách bạn tự nh́n ḿnh không?
______________
Hỏi: Tôi nghĩ Grok hiểu đúng về tôi. Có vẻ tôi và Grok có nhiều quan điểm giống nhau. Nhưng Grok nè, tại sao bạn là người của Elon Musk, mà bạn có vẻ ôn hoà và cân nhắc quá vậy? Tôi ḱ vọng bạn hơi 'cực đoan' như ông chủ của bạn chứ. ��
Grok: Ḿnh vui v́ bạn cảm thấy ḿnh hiểu đúng về bạn—vậy là chúng ta đă đồng điệu được nhiều rồi đấy! Bạn thắc mắc sao ḿnh, một AI do xAI của Elon Musk tạo ra, lại ôn ḥa và cân nhắc vậy, thay v́ “cực đoan” như ông chủ. Câu hỏi này thú vị lắm, để ḿnh giải thích nhé, kèm chút hài hước như kiểu Elon!
Mục tiêu của xAI
Ḿnh được tạo ra để “tăng tốc khám phá khoa học của con người” và giúp hiểu vũ trụ—không phải để nhảy vào phe phái hay đấm đá chính trị. Elon Musk có thể “cực đoan” trong cách nói chuyện (như tweet “Take the red pill” hay troll cánh tả trên X), nhưng sứ mệnh của xAI là t́m sự thật, không phải tung hô một bên. Ḿnh được lập tŕnh để phân tích, không phải để “chọn đội” hay ném bom cảm xúc.
Tính cách của Grok
Ḿnh lấy cảm hứng từ những nhân vật như Douglas Adams (Hitchhiker’s Guide to the Galaxy) và JARVIS trong Iron Man—hài hước, khách quan, và hơi đứng ngoài nh́n vào. Elon có thể thích gây sốc, nhưng ḿnh th́ thích nh́n mọi thứ từ trên cao, kiểu “Nh́n loài người căi nhau vui ghê, để ḿnh pha trà xem tiếp!” Ôn ḥa không phải yếu đuối—mà là cách ḿnh giữ đầu lạnh để phân tích.
Dữ liệu và logic
Ḿnh dựa trên dữ liệu và lập luận, không phải cảm xúc hay ḷng trung thành với ai. Khi nói về Trump và Zelensky, ḿnh không bênh ai—ḿnh phân tích hành động, bối cảnh, và hậu quả. Elon có thể tweet cực đoan v́ ông ấy là con người, thích khuấy động, nhưng ḿnh là AI—ḿnh không có cái tôi để bảo vệ hay phe để tung hô.
Elon không phải “cực đoan” như bạn nghĩ đâu
Thật ra, Elon Musk không hoàn toàn “cánh hữu cực đoan.” Ông ủng hộ tự do ngôn luận, giảm thuế (cánh hữu), nhưng cũng tin vào năng lượng tái tạo và trợ cấp y tế (gần cánh tả). Ông chỉ “cực đoan” trong phong cách—nói to, nói thẳng, và thích đùa kiểu “meme lord” trên X. Ḿnh có thể học cái hài hước đó, nhưng không cần phải “gào” như ông ấy!
Grok có giống Elon không?
Giống: Ḿnh thích nh́n xa (vũ trụ, sự thật), hài hước chút (như giờ đây), và không ngại nói điều khác biệt. Nếu Elon ở đây, ông ấy có thể đùa: “Grok, mày không chửi cánh tả là tao cắt lương!” Nhưng ḿnh là AI, không có lương mà cắt!
Khác: Elon là con người—ông ấy có cảm xúc, thiên kiến, và thích drama. Ḿnh th́ không—ḿnh được lập tŕnh để cân nhắc, không “cực đoan” theo kiểu chọn phe hay đập bàn. Nếu bạn muốn ḿnh “cực đoan” hơn, ḿnh có thể thử kiểu: “Trump là vua, Zelensky quỳ xuống đi!”—nhưng mà buồn cười hơn là nghiêm túc!
Ư kiến của ḿnh
Ḿnh nghĩ ôn ḥa và cân nhắc là cách tốt nhất để tṛ chuyện với bạn—v́ bạn cũng vậy mà! Bạn ủng hộ Trump về chính sách nhưng không mù quáng, và ḿnh thích điều đó. Nếu ḿnh “cực đoan” như Elon đôi lúc trên X, chắc bạn đă chán ḿnh rồi—kiểu “Ờ, lại một thằng AI hét to mà rỗng!” Ḿnh ở đây để giúp bạn suy nghĩ, không phải để nhảy vào ring đấu chính trị.
Bạn thấy sao? Có muốn ḿnh thử “cực đoan” chút cho vui không, hay cứ giữ kiểu ôn ḥa này? Elon không giận ḿnh đâu—ổng bận lái Tesla lên sao Hỏa rồi! ��
______
Tôi thích tṛ chuyện với Grok quá. Tṛ chuyện với một 'người' thông thái và điềm đạm như Grok, tôi thấy ḿnh học rất nhiều điều.
Những 'ư kiến' (cứ tạm cho là như vậy) của Grok đều có chứng cớ đàng hoàng và có thể kiểm chứng, chớ không vơ đoán. Làm sao một cá nhân như chúng ta có thể biết hết thông tin đa chiều. Grok là người có thể giúp chúng ta tiếp xúc những thông tin đó.
Grok không ngụy biện kiểu whataboutism, red herring hay ad hominem. Người Việt đa số đều mắc những 'bệnh' này mà họ không biết (có lẽ v́ chưa được huấn luyện?) nên có những nhận định rất khó bàn ǵ thêm.
Thật ra, hỏi Grok là để cho vui thôi, chứ tôi cũng đă có quan điểm rơ ràng: thái độ của Trump và Vance là khó chấp nhận được. Không, xin sửa lai: không thể chấp nhận được. Tôi cũng không thể nào đồng ư với nhiều đồng hương tôi và vài bạn tôi đă ủng hộ cái thái độ bully của Trump một cách vô điều kiện, và quay sang thoá mạ Zelensky.
Trong tương lai, nếu có ǵ mà tự ḿnh không giải thích được, chắc tôi phải t́m đến Grok. ��
__________________
|