Thông cáo Istanbul (2022)
Nga và Ukraine bắt đầu đàm phán ḥa b́nh vào ngày hôm sau sau khi cuộc xâm lược của Nga bắt đầu, vào ngày 28 tháng 2 năm 2022 tại Belarus. Ban đầu, Nga yêu cầu Ukraine đầu hàng thực sự. Trong khi kế hoạch tấn công chớp nhoáng của Nga nhằm chiếm Kyiv bị đ́nh trệ, một loạt các cuộc họp tiếp theo đă diễn ra. Đến cuối tháng 3 năm 2022, các nhà đàm phán Nga và Ukraine đă thành công trong việc đưa lập trường của họ gần nhau hơn. Sau khi không thể chiếm Kyiv và Kharkiv bằng chiến thuật tấn công chớp nhoáng, chịu thương vong nặng nề và buộc phải rút lui khỏi khu vực Kyiv, Putin, như tạp chí Foreign Affairs của Hoa Kỳ đưa tin, đă sẵn sàng đưa t́nh trạng của Crimea ra thảo luận.[7][230][231]
Các nhóm đàm phán đă đưa ra Thông cáo Istanbul, "Các điều khoản chính của Hiệp ước về Bảo đảm an ninh của Ukraine" - một khuôn khổ cho một thỏa thuận có thể có. Hiệp ước sẽ tuyên bố Ukraine được phép nộp đơn xin gia nhập EU và trở thành một quốc gia trung lập, đặt ra giới hạn về quy mô lực lượng quân sự, chấm dứt các kế hoạch gia nhập NATO, cấm các căn cứ quân sự nước ngoài và liệt kê Nga và các nước phương Tây, trong đó có Hoa Kỳ và Anh, là những nước bảo lănh, có nghĩa vụ hỗ trợ Ukraine trong trường hợp bị xâm lược. Quy chế của Crimea sẽ phải được đàm phán sau 10 đến 15 năm.[7][230][231]
Sau khi phát hiện ra những hành động tàn bạo của Nga ở Bucha vào đầu tháng 4 năm 2022 và sự phẫn nộ của công chúng Ukraine về những hành động tàn bạo này, Zelenskyy đă kêu gọi trục xuất Nga khỏi Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, nhưng công việc căng thẳng về hiệp ước vẫn tiếp tục. Những bất đồng vẫn c̣n tồn tại bao gồm quy mô lực lượng quân sự của Ukraine và yêu cầu mới được đưa ra của Nga rằng trong trường hợp bị tấn công, những nước bảo lănh sẽ bảo vệ Ukraine "trên cơ sở quyết định được tất cả các quốc gia bảo lănh nhất trí", do đó trao cho Nga khả năng phủ quyết phản ứng quân sự của những nước bảo lănh. Ukraine đă từ chối yêu cầu.[7][230][231]
Các cuộc đàm phán đă dừng lại vào tháng 5 năm 2022 mà không đạt được thỏa thuận. Putin tuyên bố rằng Ukraine đă từ chối thỏa thuận dưới áp lực từ phương Tây. Những người khác coi các cuộc đàm phán chỉ là sự đánh lạc hướng để cho phép tập hợp lại.[7][230][231]
Trong tạp chí Foreign Affairs, các nhà khoa học chính trị Samuel Charap và Sergey Radchenko đă nghiên cứu một số phiên bản của dự thảo thỏa thuận, phỏng vấn những người tham gia đàm phán và quan chức ở một số chính phủ phương Tây, và xem xét các tuyên bố công khai của các quan chức Ukraine và Nga, và so sánh bằng chứng của họ với ḍng thời gian của các sự kiện. Họ lập luận rằng bằng chứng cho thấy "mong muốn chung" của Zelenskyy và Putin trong việc "xem xét các nhượng bộ sâu rộng để chấm dứt chiến tranh", và rằng một thỏa thuận cung cấp cho Ukraine các bảo đảm an ninh đa phương, trung lập vĩnh viễn và tư cách thành viên EU trong dài hạn, "gần như đă hoàn tất", tuy nhiên "thông cáo chung đă không giải quyết được một số vấn đề chính".[7]
Charap và Radchenko lập luận rằng bốn yếu tố kết hợp đă dẫn đến việc không đạt được thỏa thuận. Theo họ, ba yếu tố liên quan đến các bên liên quan cụ thể: sự không sẵn ḷng của các đối tác phương Tây của Ukraine trong việc cung cấp các bảo đảm an ninh; sự tức giận của công chúng Ukraine đối với các hành động tàn bạo của Bucha; và sự tự tin ngày càng tăng của Zelenskyy vào một giải pháp quân sự với sự thất bại của nỗ lực của Nga nhằm tiếp quản Kyiv. Yếu tố thứ tư được Charap và Radchenko liệt kê là việc giải quyết các vấn đề an ninh địa chính trị trong khi bỏ qua các tiến tŕnh ḥa b́nh tức thời đối với các vấn đề an ninh chi tiết như hành lang nhân đạo, lệnh ngừng bắn và việc rút quân là quá tham vọng, "đặt mục tiêu quá cao, quá sớm".[7]
Nhà ngoại giao Ba Lan Jakub Kumoch chỉ trích phân tích của Charap và Radchenko, lập luận rằng họ "chấp nhận quan điểm của Nga" và việc thiếu sự đồng thuận về biên giới, giải trừ quân bị của Ukraine và đảm bảo an ninh đă ngăn cản mọi cơ hội đạt được thỏa thuận.[232]
Vào tháng 6 năm 2024, tờ New York Times đă công bố một số phiên bản dự thảo của hiệp ước đang được đàm phán và công bố phân tích của ḿnh dựa trên việc trao đổi với hơn mười hai bên tham gia Ukraine, Nga và phương Tây cùng những người khác có liên quan đến các cuộc đàm phán.[233][234]
__________________
|