Gibbs

Lê Nguyễn

12-1-2025

Mấy ngày qua, theo dõi các trang Youtube, Tiktok…, bỗng nhiên máu “nghệ sĩ” sôi lên, lúc buồn, lúc vui, lúc khóc, lúc cười, như một diễn viên chuyên nghiệp giữa sân khấu cuộc đời. Những cảm xúc khó tả đó đan xen nhau theo từng hoàn cảnh, theo từng phận người.


Có ai kìm được nước mắt không khi nhìn thấy cảnh một thanh niên (có lẽ là shipper) đứng khoanh tay rồi bất chợt quỳ xuống lạy người cảnh sát giao thông. Có lẽ mức phạt vi phạm giao thông mà anh ta gánh chịu đồng nghĩa với cảnh anh phải trả phòng trọ, cho con nghỉ học và một tương lai đen tối đang ập đến cuộc đời anh.

Ai cũng biết rằng luật lệ phải nghiêm mới duy trì được tinh thần tôn trọng luật pháp của mọi người. Song khi áp dụng luật pháp, cũng cần lý tới điều kiện xã hội của chúng ta ngày nay: một hệ thống giao thông còn quá yếu kém, đường sá chật hẹp, không gánh nổi một lưu lượng xe cộ ngày một gia tăng, sự bất ổn là điều khó tránh. Xin lấy một ví dụ tiêu biểu:

– Luật lệ mới quy định tài xế xe tải không được lái xe quá 4 tiếng đồng hồ liên tục, vì theo các kết quả khảo nghiệm trên thế giới, khi tài xế lái xe liên tục quá 4 tiếng, sự chính xác trong phản xạ của họ chỉ còn 50%, nguy cơ gây ra tai nạn khá cao. Điều này đúng ở Anh, Mỹ và nhiều nước phương Tây, những nước mà hệ thống xa lộ khá hoàn chỉnh, không có hiện tượng xe nối đuôi dài dằng dặc và đặc biệt là ở những khoảng cách nhất định trên xa lộ, chính quyền thiết lập các “Rest area” để người lái xe và hành khách tấp vào nghỉ ngơi, bài tiết…

Ở Việt Nam, tiếng kêu thống thiết đã nổi lên nhiều ngày qua vì các tài xế xe tải phải luôn miệng hát bài “Tiến thoái lưỡng nan” của nhạc sĩ họ Trịnh. Họ bị kẹt hàng tiếng đồng hồ trên xa lộ, theo nhật ký hành trình đã lái đủ 4 tiếng, bây giờ tiến thêm một phút cũng là vi phạm luật, mà dừng lại, chờ hết thời hiệu 15 phút để lái tiếp thì hàng trăm chiếc xe ở phía sau họ cũng phải nằm ì, chờ thêm 15 phút nữa!

– Trong lưu thông, vượt đèn đỏ là một trong những vi phạm nặng nhất, vì lỗi đó dễ gây ra nhiều tai nạn đáng tiếc. Người quy định phạt rất có lý khi nhân danh sự an toàn xã hội, song nhưng người điều khiển phương tiện giao thông cũng không phải là không có lý khi chỉ ra những bất cập trong việc điều hành giao thông ở các ngả tư đường. Ở nhiều ngã tư, đèn tín hiệu không đếm ngược thời gian trước khi chuyển sang vàng và đỏ, vừa xanh xong là bật ngay sang vàng, mà theo quy định mới, chạy xe lúc đèn vàng cũng vi phạm như lúc đèn đỏ. Nhiều người khi đến trước vạch vôi ngừng, đèn còn xanh, chạy vài ba thước nữa, đèn đã vàng, camera ghi lại rành rành, làm sao chối cãi?

Trong câu chuyện lúc trà dư tửu hậu, có người nói vui là khi đến các ngã tư kiểu đó, cứ dừng lại khi đèn còn xanh cho chắc ăn, đợi đèn đỏ và chờ khi đèn đỏ vừa bật sang xanh thì chạy tiếp là… an toàn nhất. Có người vặn lại: dừng xe ở giao lộ khi đèn đang xanh, liệu có bị xem là vi phạm giao thông không, nếu không thì ít nhất cũng bị xe sau húc đít và nhận lãnh một tràng tiếng “Đan Mạch”.

Còn nhiều cảnh buồn vui nữa chứ không chỉ có thế: xe quên mở xi nhan khi quẹo phải, người lao động chở hàng hóa cồng kềnh, kẹt xe lâu quá, trễ giờ học, giờ làm, thấy lề trống, leo lên…

* Sau khi lướt qua mạng xã hội, mình mơ ước sao những vị có trách nhiệm trong việc thi hành Nghị định 168 có dịp nhìn những clip video dở cười dở khóc của mỗi người dân. Riêng tôi, tôi ứa nước mắt khi thấy cậu thanh niên lái xe hai bánh quỳ lạy anh cảnh sát giao thông. Con người phải quỳ lạy con người, sao kiếp làm người nhục nhằn đến như vậy?

* Nhiều shipper nghĩ đến việc bỏ xe luôn vì giá trị còn lại của chiếc xe không cao bằng mức phạt, song người tính không bằng… nhà nước tính: ai bỏ xe trong trường hợp này, không được đăng ký khi mua xe khác!

* Sáng nay, Tiktok đưa hình ảnh một người đàn ông khá già nằm ngửa giữa lề đường, đôi mắt thất thần, ai hỏi gì cũng không nói, nhìn ở cách ông khoảng mấy mét, mọi người mới vỡ lẽ: một chiếc xe gắn máy tồi tàn, gắn “pọt-ba-ga” (porte – bagage) tự chế, nằm cạnh một đống bưởi trái ngổn ngang! Nghe đâu ông bị phạt 5-6 triệu gì đó, do chiếc xe tồi tàn và đống bưởi ngổn ngang đó.

* Sáng nay, một phụ nữ khá đẹp chuyên bán cà phê lề đường lên nói về Nghị định 168. Ôi, sao kỳ vậy, nghị định phạt vi phạm giao thông, ai phạt chuyện ngồi lề đường bán cà phê như chị? Vậy mà chuyện kể của chị cũng khiến ta… cười ra nước mắt. Chị kể rằng từ nhiều tháng qua, mỗi ngày chị bán được 50-60 ly cà phê, vậy từ những ngày qua, mỗi ngày chị chỉ bán được hơn 10 ly, chắc lại phải bán cái khác kiếm sống. Có lẽ vì sợ dính luật giao thông, nhiều người không dám đi la cà cà phê, cà pháo nữa, nằm lì ở nhà cho nó lành!

Điều đáng nói là người phụ nữ này kể về sự thất thu trầm trọng của chị kèm theo một nụ cười hiền! Mình chợt nhớ đến câu nói của ai đó “nhìn nụ cười của kẻ khổ đau còn thương tâm hơn là nhìn thấy những giọt nước mắt của họ”.

* Sáng nay, mạng xã hội hiện lên hình ảnh nhiều người lấy kéo cắt giấy phép lái xe ra từng miếng nhỏ, quyết giã từ phòng trọ, đưa vợ con về quê làm ruộng. Có người trước khi cắt, còn trưng ra cho người xem thấy rõ thời hiệu của giấy phép còn đến năm 2028. Còn có cảnh huống nào đau lòng hơn?

* Có người so sánh mức phạt cùng một lỗi vi phạm giao thông (theo Nghị định 168) ở Việt Nam với nhiều nước khác và nhận ra hầu hết mức phạt của ta đều cao hơn họ. Ngay cả bằng nhau cũng đã là một điều cần suy nghĩ: một người Mỹ lãnh 4.000 USD tức khoảng 100 triệu đồng/tháng bị phạt 10 triệu đồng với một anh shipper thu nhập 15 triệu đồng/tháng, cũng bị phạt 10 triệu đồng, sự bất nhẫn là điều thấy rõ.

* Một chuyện oái oăm khác: người dân được khuyến khích ghi hình lỗi vi phạm của người khác và được hưởng 10% mức phạt của người vi phạm. Chuyện có thật là nhiều người đã bắc ghế ngồi tại các ngã tư, canh me đồng bào của mình vi phạm để ghi hình và kiếm chác. Chỉ cần kiếm năm ba vụ một ngày là đủ để chi xài cả tháng. Hệ quả dẫn đến cũng đáng suy nghĩ: nhiều kẻ hành nghề này bị tấn công, hành hung, đập nát điện thoại trong con mắt hờ hững của mọi người. Dẫm đạp lên đời sống của những người nghèo như mình, sao nỡ lòng như vậy?

Trong một bình luận ở đâu đó, mình đã mô tả đây là cảnh “người uống máu người”!

* Kể những chuyện lẻ tẻ đó để thấy rằng tác động của Nghị định 168 là vô cùng to lớn, nó không chỉ ảnh đến nhiều thành phần xã hội, từ anh shipper, chị bán cà phê, đến ông chở bưởi từ dưới quê lên bán ở thị thành, mà còn có thể dự báo đến những biến chuyển kinh tế – xã hội trong tương lai nữa. Người ta dự báo về tình hình của ngành sản xuất, lắp ráp ô tô, liệu có thể chựng lại và hạ giá mà vẫn không có mấy người mua! Rồi ngành sản xuất và phân phối nông sản phẩm trên cả nước, khi cánh tài xế lưu thông đường dài lần lượt chuyển đổi nghề!

Thôi, nghĩ tới đó đã đủ mệt rồi! Hôm nay là Chủ nhật, cho đầu óc nghỉ ngơi một chút có hơn không?

__________________