Đạo luật cấm nhận quà khiến nghị sĩ Florida 'dở khóc dở cười'
 

MỹLuật cấm nhận quà của Florida khiến các nghị sĩ rơi vào nhiều tình huống khó xử, khi thậm chí phải từ chối một chai nước được tặng.

Đầu tháng 12, mỗi thành viên Hạ viện Florida nhận được túi quà Giáng sinh sớm từ Ủy ban Bảo tồn Cá và Động vật Hoang dã Florida, gồm loa bluetooth, cốc giữ nhiệt Yeti in dòng "Go Outdoors Florida", một chiếc chăn nhỏ có logo Florida.

Nhưng đến cuối ngày, các nhân viên tại Văn phòng Chánh quản trật tự của Hạ viện Florida phải tới gõ cửa từng văn phòng nghị sĩ để thu hồi túi quà, bởi chúng có thể bị coi là vi phạm một đạo luật ban hành cách đây 20 năm.

Đạo luật này có hiệu lực từ ngày 1/1/2006, cấm các nghị sĩ và những người giữ chức vụ cao trong chính quyền bang Florida nhận bất kỳ lợi ích có giá trị nào từ các nhà vận động hành lang hoặc các tổ chức thuê họ. Các nhà vận động hành lang cũng được yêu cầu công khai số tiền họ nhận được từ bên thuê.

Luật được nghị viện Florida thông qua sau hàng loạt sự việc bị báo chí phanh phui vào thời điểm đó, như một thượng nghị sĩ bang gây sức ép để các nhà vận động hành lang chi trả cho chuyến đi Nam Phi, tình trạng nhiều nghị sĩ thường xuyên gọi các bên vận động, xin số thẻ tín dụng để trả tiền ăn uống, hay việc một công ty cờ bạc đã thuê máy bay đưa 4 nghị sĩ đến sòng bạc ở Canada.

Vào thời điểm được ban hành, đây được xem là một trong những luật "cấm nhận quà" nghiêm khắc nhất nước Mỹ. Nó nhiều lần đẩy các nghị sĩ vào tình thế "dở khóc dở cười", khiến họ khó xử ngay cả khi muốn nhận những món quà nhỏ nhặt như một chai nước.

Tom Lee, cựu chủ tịch Thượng viện Florida, chồng của hạ nghị sĩ Laurel Lee, người từng thúc đẩy đạo luật, cho rằng đây là quy định nghiêm khắc nhưng đúng đắn.

"Rất khó mô tả cho công chúng thấy bức tranh về Tallahassee, thủ phủ Florida, thời thập niên 1990, đầu những năm 2000, nơi chẳng khác gì Sodom và Gomorrah, hai thành phố nổi tiếng sa đọa trong Kinh Thánh", ông Lee nói. "Khi đó, nhiều nghị sĩ trên thực tế sống nhờ vào tiền của các bên vận động hành lang. Sai phạm tràn lan, gần như là thông lệ, không phải ngoại lệ".


Tom Lee, cựu chủ tịch Thượng viện Florida. Ảnh: Politico

Tuy nhiên, cùng với thời gian, luật cấm nhận quà trên thực tế bị phớt lờ hoặc bị lách theo nhiều cách khác nhau, trong khi ngày càng nhiều người hoài nghi về khả năng hạn chế lợi ích nhóm của nó.

Mark Herron, luật sư kỳ cựu về đạo đức và bầu cử ở Tallahassee, cho rằng luật cấm nhận quà đã khiến các nghị sĩ gặp nhiều khó khăn hơn trong giao tiếp xã hội, đồng thời thúc đẩy các nhóm lợi ích, nhà vận động hành lang rót tiền vào những ủy ban chính trị được quản lý lỏng lẻo, bên đứng ra trả tiền cho các nghị sĩ.

"Trước khi có luật cấm nhận quà, các nhà vận động hành lang có thể xây dựng quan hệ với nghị sĩ thông qua việc cùng ăn uống. Sau khi có luật, các mối quan hệ mang tính 'giao dịch' hơn, xoay quanh các khoản đóng góp cho ủy ban chính trị và chiến dịch tranh cử của nghị sĩ", ông Herron giải thích.

Luật cũng vấp phải phản ứng dữ dội từ các chủ nhà hàng ở Tallahassee, những người cho rằng quy định này bóp nghẹt doanh thu của họ. Tuy nhiên, mọi nỗ lực điều chỉnh luật đến nay đều không có tiến triển.

Một số nhà vận động hành lang ở Tallahassee từ chối thảo luận về luật cấm nhận quà, hay cách họ tương tác với các nghị sĩ.

Việc Thống đốc Ron DeSantis có tuân thủ luật cấm nhận quà hay không cũng bị đặt dấu hỏi trong suốt nhiệm kỳ. Năm 2024, ủy ban đạo đức của Florida đã bác bỏ đơn khiếu nại liên quan đến máy chơi golf mô phỏng trị giá 28.000 USD, được doanh nhân bất động sản Mori Hosseini gửi đến dinh thống đốc DeSantis năm 2019.

Ủy ban kết luận máy chơi golf này không phải quà tặng và thuộc tài sản của bang, do được đặt trong phòng tập thể dục tại khu nhà phụ của dinh thự.

Trong khi đó, các nghị sĩ vẫn có thể "nhận quà" bằng cách tham gia các sự kiện được tài trợ, miễn là chi phí được ủy ban chính trị của họ lo liệu. Những sự kiện này được tổ chức như các hoạt động gây quỹ, nên những khoản chi hay ưu đãi dành cho nghị sĩ vẫn được coi là hợp lệ.

Hồ sơ tài chính chiến dịch cho thấy chỉ riêng trong năm 2025, các công viên giải trí của Walt Disney đã góp gần 800.000 USD dưới hình thức ăn uống, giải trí và lưu trú cho các tổ chức chính trị, trong đó có đảng Cộng hòa Florida, các quỹ lãnh đạo của hai đảng tại lưỡng viện Florida.

Universal, vận hành các công viên giải trí ở miền trung bang, cũng thực hiện các khoản chi tương tự trong năm nay, với 450.000 USD cho tiền lưu trú, vé vào cửa, ăn uống.

Dù luật cấm nhận quà tồn tại những kẽ hở như vậy, thượng nghị sĩ Don Gaetz, Chủ tịch Ủy ban Đạo đức và Bầu cử của Thượng viện Florida, vẫn gọi đây là "một luật tốt".

"Tôi ủng hộ luật cấm nhận quà, bởi tôi không muốn cảm thấy mắc nợ bất kỳ ai vì sự hào phóng của họ", ông Gaetz nói. Gần đây, ông đã trả lại những giỏ trái cây được gửi đến văn phòng mình. "Nếu nới lỏng luật, mọi thứ sẽ trượt dốc rất nhanh".

VietBF@sưu tập