|
VĨNH BIỆT NHÀ VĂN TIỂU TỬ ! - VƠ HOÀI NAM
1 Attachment(s)
VĨNH BIỆT NHÀ VĂN TIỂU TỬ ! - VƠ HOÀI NAM  Tiểu sử nhà văn Tiểu Tử : Họ tên : Vơ Hoài Nam Sanh năm : 1930 Nguyên quán : G̣ Dầu Hạ ( Tây Ninh ) Bút hiệu : Tiểu Tử Ông là con trai duy nhứt của giáo sư Vơ Thành Cứ, cựu giáo sư trường trung học Petrus Trương Vĩnh Kư, Sài G̣n. – Tốt nghiệp Kỹ sư, Marseille năm 1955. – Dạy lư hoá trung học Petrus Kư : 1955/1956. – Làm việc cho hăng dầu SHELL Việt Nam từ năm tháng 10 1956 đến 30/04/1975. – Vượt biên cuối năm 1978. Định cư ở Pháp từ đầu năm 1979 đến nay. – Làm việc cho hăng đường mía của Nhà nước Côte d’ Ivoire ( Phi Châu ) :1979/ 1982. – Làm việc cho hăng dầu SHELL Côte d’ Ivoire từ năm 1982 đến 1991, về hưu ở Pháp. – Trước 1975, giữ mục biếm văn ” Tṛ Đời ” của nhựt báo Tiến. – Bắt đầu viết truyện ngắn khi lưu vong qua Côte d’Ivoire. – Tập truyện ” Những Mảnh Vụn ” ( Làng Văn Toronto xuất bản ) là tập truyện đầu tay. Tôi biết Tiểu Tử khá muộn khi ông đă thành danh và tích lũy một di sản văn học đáng nể như một loại trầm tích lắng đọng từ lâu. Nhưng khi biết rồi th́ càng đọc văn của ông càng thấy gần gũi, gắn bó. H́nh như ông không viết truyện dài mà chỉ chuyên viết truyện ngắn. Mỗi truyện ngắn đều như nhắc nhở xa gần đến những cột mốc văn học đàn anh, xa xôi như : - Hồ Biểu Chánh, hay hơn như B́nh Nguyên Lộc, Sơn Nam, Lê Xuyên. Có thể v́ cách thức diễn tả, ngôn từ xử dụng, tâm t́nh và cá tính của ông th́ đặc sệt là dân Nam Kỳ. Nhưng về nội dung cũng như mục đích viết của Tiểu Tử th́ tôi xin vài thưa rằng : Nó hoàn toàn không giống các “nhà văn miệt vườn” ‒ Không giống B́nh Nguyên Lộc, càng xa Sơn Nam ‒ và c̣n có thể khác biệt với Lê Xuyên. Tôi không dám nói rằng tôi phủ nhận các nhà văn miền Nam tiền bối. Tôi đă từng mê truyện dài đầu tiên Chú Tư Cầu của Lê Xuyên ‒ cuốn truyện dài viết phơi-ơ-tông1 mỗi ngày ‒đă từng làm Lê Xuyên nổi tiếng. Việc cầm bút để trở thành một nhà văn chẳng những là một nghề cao quư mà c̣n cá biệt. Không nên lấy cái đúng, cái hay của nhà văn này làm chuẩn mực để so sánh với nhà văn khác. Văn là người. Mỗi người là một cá thể mà sự so sánh là một điều xúc phạm đến chân dung nhà văn. V́ thế, tôi chỉ có thể nghĩ cho riêng ḿnh là : Tiểu Tử là người truyền cảm hứng, người tiếp lửa văn học miền Nam mà nhiều người tưởng rằng có nguy cơ nó đă là tro nguội, bị lăo hóa hoặc hết thời. Nhưng thật sự qua văn của Tiểu Tử nó vẫn giữ được cái hồn của miền Nam với trọn vẹn ư nghĩa. Trong thời kỳ giúp việc cho tờ Tân Văn. Tân Văn, số 7, tháng 2, 2005 lần đầu tiên đă có đăng truyện ngắn : - Thằng Đi Mất Tiệt. Đó là một cái duyên cho tôi. Và sau đó, trên nhiều số Tân Văn khác, lần lượt truyện ngắn của Tiểu Tử có mặt như : - Mài dao, mài kiếm - Chuyện di tản 1975 - Thằng Khùng - Tôi nằm gác tay lên trán - Làm Thinh,Tấm vạc giường - Chuyện chẳng có ǵ hết - Học ăn, học nói ‒ Chị Tư Ù - Người bán liêm xỉ - Con rạch nhỏ quê ḿnh - Đá ṃn nhưng dạ chẳng ṃn - Con mẹ hàng xóm - Chiếc khăn Mùi xoa - Ông già hốt rác - Tô Cháo huyết - Viết một chuyện t́nh - Tôi nằm gác tay lên trán. Những truyện ngắn của nhà văn Tiểu Tử được đăng từ Tân Văn, số 7 và chấm dứt ở Tân Văn, số 94. Số truyện của Tiểu Tử viết cho thấy quả thực, ông viết muộn . Từ khi khi sang Côte D’Ivoire2 tác giả mới bắt đầu viết tuyện ngắn3 ‒ mà như thể viết không cạn ḍng . Tiểu Tử viết như thể c̣n sức c̣n viết cố vớt vát níu kéo thời gian đă qua. Đấy mới chỉ nói đến trên dưới 100 truyện về lượng. Kể là nhiều, chỉ kém B́nh Nguyên Lộc dưới 1000 cuốn. Phẩm chất mỗi truyện đều chuyên chở, gửi gấm một tâm sự, một nỗi ḷng, một tỏ bày. Báo Tân Văn nợ ông nhiều lắm, v́ ông không nhận tiền nhuận bút. Nói chung, văn nghiệp của ông tạo ra một ḍng chảy văn học miền Nam rất cá tính : - Nó tiếp lửa truyền thừa từ những nhà văn tiền bối và ngọn đuốc soi đường cho những người đến sau ông. **** |
NHÀ VĂN TIỂU TỬ - NHÀ VĂN VỚI NHỮNG CÂU CHUYỆN LÀM NGƯỜI ĐỌC RƠI NƯỚC MẮT
NHÀ VĂN TIỂU TỬ - NHÀ VĂN VỚI NHỮNG CÂU CHUYỆN LÀM NGƯỜI ĐỌC RƠI NƯỚC MẮT https://www.youtube.com/watch?v=ymkMwV_QuNs  *** |
VĨNH BIỆT TIỂU TỬ
VĨNH BIỆT TIỂU TỬ - Nhà văn Tiểu Tử, 95 tuổi, vừa từ trần tại Noisy le Grand, ngoại ô Paris, ngày 18/9/2025, sau nhiều năm chống chọi với bệnh tật.  Với lối hành văn ‘’miệt vườn’’ , đặc biệt miền Nam, ông ghi lại một cách sống động những màn kịch vừa bi thảm vừa khôi hài ở miền Nam sau 1975. Ông nói thay hàng triệu người cái u uất, cái đau buồn một buổi sáng thấy ḿnh mất quê hương, mất dĩ văng. Đọc Tiểu Tử, người ta có cảm tưởng như tác giả là người thân, bởi v́ những chuyện ông kể là chuyện của chính ḿnh. Nghe tin Tiểu Tử qua đời, người ta buồn như một người trong gia đ́nh vừa ra đi. Tang lễ tiễn biệt sẽ được tổ chức lúc 12h, ngày Thứ Năm 25/09/25 tại nhà hoả táng Père Lachaise, salle BIGOT, 55 rue des Rondeaux, 75020 Paris. Để tưởng niệm tác giả, xin gởi lại dưới đây bản ghi lại bài nói chuyện nhân dịp ra mắt sách Tiểu Tử trước đây tại Paris, Pháp  TIỂU TỬ, NHỮNG GIỌT NƯỚC MẮT, NHỮNG TIẾNG THỞ DÀI André Gide nói : - " C’est avec les beaux sentiments qu’on fait de la mauvaise littérature " (Với những t́nh cảm tốt, người ta làm văn chương dở) (1). 1 . A.Gide muốn nói viết văn, phải đi vào tận cùng tâm khảm của con người. Và nếu đi tới cùng, sẽ thấy nhiều cái xấu, cái lở lói. Bản chất con người phức tạp, đời sống phức tạp, cái xấu cái tốt lẫn lộn. Văn chương phải lột trần được cái sự thực đó. André Paul Guillaume Gide 22 November 1869 Paris, France - 19 February 1951 (aged 81) Paris, France  https://en.wikipedia.org/wiki/Andr%C3%A9_Gide Tiểu Tử là một nhà văn đă chứng minh ngược lại , có thể viết hay với những t́nh cảm tốt. Trong tác phẩm của ông, hầu như chỉ có những t́nh cảm tốt , chỉ có t́nh người. Một nhân vật nói về một nhân vật khác trong truyện ngắn ‘’Made in Viet nam’’ : - Người chi mà t́nh nghiă quá héng ? ‘’ . Độc giả nghĩ tới câu đó mỗi lần đối diện với những nhân vật của Tiểu Tử. Người chi mà t́nh nghiă quá héng. Độc giả chai đá tới đâu , đọc Tiểu Tử cũng không cầm được nước mắt. Người ta khóc, nhưng sau đó thấy ấm ḷng, v́ thấy trong một xă hội đảo lộn, vẫn c̣n đầy t́nh người, vẫn c̣n đầy thương yêu, vẫn c̣n nghiă đồng bào, vẫn c̣n những người tử tế . Và thấy đời c̣n đáng sống. Một nhà văn Pháp nói văn chương, trước hết là xúc động. Trong truyện ngắn của Tiểu Tử, sự xúc động hầu như thường trực, chan chứa.  MIỆT VƯỜN Tiểu Tử là một nhà văn miền Nam điển h́nh, con đường nối dài của những : - Hồ Biểu Chánh - B́nh Nguyên Lộc - Sơn Nam. Văn của ông là lối kể chuyện của người miền Nam, b́nh dị nhưng duyên dáng , duyên dáng bởi v́ b́nh dị, tự nhiên. Tiểu Tử không '' làm văn ''. Không có chữ thật kêu, không có những câu chải chuốt. Với cách viết, với ngôn ngữ chỉ có những tác giả miền Nam mới viết được. Không hề có cường điệu, không hề có làm dáng. Người đọc đôi khi có cảm tưởng tác giả không mấy ưu tư về kỹ thuật viết lách. Ông viết với tấm ḷng. Không có ưu tư văn chương, đó là một nhận xét gây tranh căi sôi nổi về các nhà văn miền Nam trên một tờ báo văn học Sài G̣n trước 75. Nhưng nếu : - Hồ Biểu Chánh - B́nh Nguyên Lộc viết như kể chuyện - Sơn Nam – với Hương Rừng Cà Mâu - và sau này, Nguyễn Ngọc Tư- với Cánh Đồng Bất Tận –có văn phong riêng  Nếu đạt, những tác phẩm "không có ưu tư văn chương’’ là một h́nh thức văn chương độc đáo Văn chương, trước hết là ''style '' . Toni Morrison, nhà văn nữ Hoa Kỳ, Nobel văn chương, nói : - Nếu tôi đánh rơi vài tờ bản thảo, người lượm được sẽ nói: đây là bản thảo của Toni Morrison.  Có hai loại nhà văn : - Có văn phong hay không . Tiểu Tử thuộc loại nhà văn thứ nhất. Đọc vài câu, người ta biết là văn Tiểu Tử. Ngay cả tên những nhân vật cũng đặc miền Nam, không có : - Lan - Cúc - Hồ Điệp - Giáng Hương, như trong tiểu thuyết miền Bắc, không có : - Nga My - Diễm My - Công Tằng Tôn Nữ như Huế, chỉ có những : - Con Huê - Con Nhàn - Con Lúa - Thằng Rớt - Thầy Năm Chén - Thằng Lượm - Bà Năm Chiên - Bà Năm Cháo ḷng… Các địa danh cũng đặc Nam kỳ, không có : - Cổ Ngư - Vỹ Dạ - Thăng Long, chỉ có những : - Nhơn Hoà - Cồn Cỏ - Ḅ Keo - B́nh Quới, những tên, những địa danh rất '' miệt vườn’’ , chỉ đọc cũng đă thấy dễ thương, lạ tai, ngồ ngộ. Âm thanh như câu vọng cổ ai ca bên bờ rạch. Tiểu Tử, tên thực là Vơ Hoài Nam, sinh năm 1930, tại G̣ Dầu, Tây Ninh, kỹ sư dầu khí , học ở Marseille, hiện sống ở : - Noisy Le Grand, ngoại ô Paris, tác giả nhiều tập truyện ngắn : - Những Mảnh Vụn - Bài ca Vọng Cổ - Chuyện Thuở Giao Thời nhưng văn của ông không lai Tây một chút nào. Rất Việt nam, đúng ra rất Nam Việt, với lối viết như người ta kể chuyện bên ly la de, bên tô hủ tíu, với những chữ nghen, chữ héng, chữ nghe..’’ Cần ǵ cứ nói nghe cô Hai, đừng ngại. Ḿnh với nhau mà ..’’. Rất Việt nam, đúng ra rất Nam Việt , với lối viết như người ta kể chuyện bên ly la de, bên tô hủ tíu, với những chữ nghen, chữ héng, chữ nghe..’’ - Cần ǵ cứ nói nghe cô Hai, đừng ngại. Ḿnh với nhau mà ..’’. Dưới ng̣i bút của một tác giả người Bắc, người Trung, gọi người đàn bà là : - Con Huê - Con Nhàn có vẻ hỗn, ở Tiểu Tử, nó chỉ có sự thân ái. Ở ngoài đời cũng vậy, nghe ông gọi '' con nhỏ ” này, con nhỏ kia, người nghe chỉ thấy chỗ thân t́nh: - Hồ Biểu Chánh - B́nh Nguyên Lộc - Sơn Nam Tiểu Tử đă chứng tỏ ngôn ngữ địa phương, cách diễn tả địa phương làm giầu cho văn hoá dân tộc. Cố gắng bắt chước lối diễn tả Hà Nội là một lầm lỗi , nó chỉ làm cái vốn văn hoá của ta nghèo đi. ( Và đó là nói về Hà Nội ngày xưa, HN của ngàn năm văn vật. Hà Nội ngày nay không c̣n ǵ là nơi văn vật, cái ǵ cũng '' đéo '' , như câu đối thoại ở một sạp báo, không biết có thực hay chỉ là chuyện tếu : - ” C̣n báo Nhân Dân không ? – Đéo c̣n nhân dân, chỉ c̣n Người Hà Lội ” ) **** |
VĨNH BIỆT TIỂU TỬ
NHỮNG GIỌT NƯỚC MẮT Văn chương là hư cấu, nhưng đọc Tiểu tử, người ta thấy cái chân thực, có cảm tưởng không có chi tiết nào là kết quả của tưởng tượng. Tất cả đều là những chuyện tác giả đă sống, hay đă nghe kể lại . Vả lại, ở Việt Nam, thực tế vượt xa tưởng tượng. Cái đau đớn, cái thảm kịch mỗi người Việt Nam đă, đang sống, không có người viết văn nào, giầu óc tưởng tượng tới đâu, có thể bịa ra. Orwell, Kafka sống dậy cũng chào thua, thấy óc tưởng tượng của ḿnh có hạn. Trong ‘’ Thầy Năm Chén " , ông thầy thuốc, suốt đời làm việc nghiă, bị cách mạnh hành hạ, chuẩn bị cho con vượt biên. Khi giă từ con, ông đưa cho con, thằng Kiệt , ‘’ một cái gói mầu đỏ đă phai màu, cột làm nhiều gút ’’ , nói : - " Cho con cái ni. (ông già người gốc Huế ). Con giữ trong người để hộ thân.’’ Kiệt đến Cannada an toàn, một ngày dở cái gói của cha cho ngày vượt biển. Trong đó có … ba cái răng vàng. Thầy Năm Chén, nhờ ơn cách mạng, trở thành vô sản, đă cạy ba cái răng vàng cho con làm của hộ thân đi t́m đường sống ở xứ người. Độc giả hiểu tại sao từ ngày con đi, ông Năm Chén chỉ húp cháo.  - ‘’ Chiếc Khăn Mùi Xoa ‘’ có thể coi là điển h́nh cho truyện ngắn Tiểu Tử , trong đó có sự xúc động cao độ, đẫm nước mắt, với những nhân vật nhân hậu, giầu t́nh nghiă, những chi tiết éo le như một cuốn phim t́nh lăng mạn, nhưng đơn giản, chân thực. Một người Việt tị nạn ở Pháp về thăm nhà, gặp những người bạn học cũ, trong đó có nhân vật chính, ‘’ con Huê ‘’ , sự thực là một người đàn bà đă đứng tuổi. Ông ta kể lại : - Con Huê tiễn tao ra cổng , đứng ngập ngừng một lát rồi bỗng nói một mạch, là lạ, như tụi ḿnh trả bài thuộc ḷng thuở nhỏ : - " Anh qua bên Tây , gặp anh Cương nói em gởi lời thăm ảnh . " Nó nói rồi bỏ chạy vội vào trong, tao thấy nó đưa tay quệt nước mắt mấy lần. Tao đứng chết trân, nhớ lại lời con Nhàn, em con Huê, nói với tao : - " Anh biết không " , chị Huê thương anh Cương từ hồi c̣n nhỏ lận . " Người con gái ở quê ḿnh nó thật thà, trung hậu đến mức độ mà khi trót thương ai th́ thương cho đến chết. Họ coi đó là tự nhiên , phải có nước lớn nước ṛng ‘’.  Tiểu Tử viết chuyện t́nh âm thầm của người đàn bà từ ngày c̣n đi học, tới ngày nay đă bạc đầu, với người bạn trai ngày xưa tên là Cương, nhưng sóng gíó 75 đă khiến người đàn ông bỏ nước đi lánh nạn. Người con gái của ông Cương, đang sống ở Bruxelles, đọc truyện, cho tác giả hay bố mẹ đều đă qua đời. Trước khi chết, Cương dặn con gái : = - " Con ráng t́m cách về Nhơn Hoà, Cầu Cỏ, trao cái này cho cô Hai Huê , nói ba không quên ai hết " . Chữ ” ai ” , đặc Nam kỳ, dễ thương chi lạ. ‘’Cái này ‘’ là một bao thư, trong đó có chiếc khăn mùi xoa cô Huê đă tặng Cương thời trẻ. Người con gái thấy thương bố , thương cô Hai Huê không cùng. Cô gái đi Việt Nam, một xứ xa lạ, t́m về Nhơn Hoà, Cầu cỏ, t́m người đàn bà tên Huê để trao lại kỷ vật của người đă qua đời. Cô Hai Huê xỉu đi khi nghe tin người bạn xưa đă chết. Hai người đàn bà, một già, một trẻ ôm nhau khóc. Cô gái mang cô Hai Huê sang Bỉ, sống với nhau như mẹ con. Người chi mà… Nếu bạn là người tưởng ḿnh có tâm hồn sỏi đá v́ đă sống, đă chứng kiến đủ mọi thảm kịch của đời sống, nhất là đời sống của một người Việt Nam, bạn sẽ ngạc nhiên thấy ḿnh đang lau nước mắt !  *** |
VĨNH BIỆT NHÀ VĂN TIỂU TỬ ! - VƠ HOÀI NAM
KHÔNG ĐIÊN CŨNG KHÙNG Thế giới truyện ngắn của Tiểu Tử xoay quanh hai đề tài chính : Những kỷ niệm về một Miền Nam hiền hoà, chất phác, nhân hậu ngày xưa, với những tṛ vui đùa, nghịch ngợm của đám bạn bè trẻ, những mối t́nh mộc mạc của những người dân quê và, sau đó, những đảo lộn sau 75 , khi tai họa trên trời giáng xuống. - " Tất cả đều bị xáo trộn, bị nghịch lư đến nỗi tao sống trong đó mà lắm khi phải tự hỏi : làm sao có thể như vậy được ". Một xă hội vô tư, kể cả vùng quê, hiền ḥa, trở thành địa ngục . Chỉ c̣n hận thù, phản trắc, gian sảo, cướp đoạt, dối trá. Những nhân vật của Tiểu Tử không c̣n cười đuà, vui chơi, dễ dăi nữa. Đó là những nhân vật đầy ưu phiền như : ông Tư, như bà Hai, như thầy Năm Chén, như anh Bẩy, như bà Năm Cháo ḷng. Một xă hội đổ nát, rách bươm . ‘’Những người " cách mạng " xông vào nhà, ngang nhiên hùng hổ, như một bọn cướp. Họ " bươi " từ dưới lên trên, từ trên xuống dưới, từ trước ra sau, từ sau ra trước…giống như gà bươi đống rác . Gặp ǵ kiểm tra nấy. Vậy rồi…hốt hết . https://www.youtube.com/watch?v=1yczMKpT4zw Sau 75 , người ta truyền nhau một câu ca dao mới : Thằng khôn th́ đă vượt biên. Những thằng ở lại không điên cũng khùng. Các nhân vật của Tiểu Tử, vốn là những người miền Nam hiền lành, dễ tin, yêu đời, nhiều người đă hết ḷng với " kháng chiến " sau ”cách mạng’’, đều bị đàn áp, gia sản bị cướp đoạt trắng trợn trong những chiến dịch trở thành không điên cũng khùng.. https://www.youtube.com/watch?v=CIKDyLydVPk Ông Tư ( trong IM LẶNG ) là người có gia sản ở Ság̣n, đă bí mật đóng góp tài chánh cho " Giải Phóng’ ". Khi Cộng Sản chiếm miền Nam, không những không được trả ơn, mà bị hành hạ, gia sản bị cướp sạch. Bỗng nhiên ông Tư nhận thức rằng : - Tất cả những ǵ thuộc về ông bây giờ chỉ c̣n lại người vợ cuả ông đang chờ đợi ông ở nhà ‘’. Nhưng bà vợ tiếc cuả, uất hận v́ bị cách mạng lưà gạt, suốt ngày đay nghiến, trách móc chồng. Rốt cuộc hai vợ chồng t́m được cách chạy sang Pháp , nơi con trai ông đă được bố mẹ gởi đi du học, đă thành đạt, có nhà cưả sang trọng. Ông con hỏi bố ở chơi bao nhiêu ngày. Ông Tư nói ở lại luôn. Ông con nói, giọng đặc " Việt kiều yêu nước " : - " Ủa, sao lại ở luôn. Bây giờ nước nhà độc lập rồi, không c̣n thằng nào ngồi trên cổ ḿnh hết vậy mà ba má bỏ qua đây luôn. Thiệt là vô lư " . Ông Tư trở thành một người câm, không nói ǵ với ai nưă. Cho đến một hôm ông lầm lũi lội xuống biển cho nước cuốn đi. Ông Tư là một " thằng khôn " đă vượt biên, nhưng cái đau đớn bám ông già cho dù có trốn ở cuối chân trời, cuối cùng chỉ có nước biển mới rửa sạch. https://www.youtube.com/watch?v=peAneO2GY-I Bà Hai ( trong Thằng Đi Mất Biệt ) , con cái chết, gia t́nh tan nát, suốt ngày ngồi chờ " đưá con trai c̣n lại bị đưa đi cải tạo. " Khi trời nắng ráo, bà đi tuốt ra ngoài vàm rạch, lên ngồi trên môi đất có thể nh́n thẳng qua bên kia sông. Như vậy , khi nào thằng nhỏ nó về, ḿnh thấy nó từ đằng xa, nó có đi đ̣, trong đám đông, ḿnh cũng nh́n ra đươc nó liền hà .  Thầy Năm Chén , pḥng mạch bị chiếm, con trai phải bỏ đi vượt biển. " Chia tay nhau mà hai cha con không dám ôm nhau. Sợ người ta để ư. Thầy không đưa con ra cổng nghiă trang. Sợ người ta để ư. Thầy không dám để rơi một giọt nước mắt. Sợ người ta để ư. Thầy chỉ thở dài. Thời buổi bây giờ chỉ thở dài là không ai để ư. Bởi v́ ai cũng thở dài hết ".  Ông già bới rác ( truyện cùng tên ) là một ông già có công với " cách mạng ’’ , bi cách mạng cướp hết không c̣n manh giáp, trở thành khùng, suốt ngày lang thang ngoài đường bới rác, ‘’ tao bới rác để kiếm mấy thằng Việt Cộng tao đă nuôi trong nhà ‘’ Trong Những Mảnh Vụn , người yêu " đi chui bán chánh thức " , nghiă là đi vượt biển do cán bộ tổ chức, biệt tăm, chắc mất xác v́ tầu quá cũ bị ch́m , anh Bẩy suốt ngày, như một người mất hồn, đi qua lại tất cả những nơi ngày xưa hai người vẫn hẹn ḥ. ‘’ Bẩy không biết ḿnh đang đi lượm những những mảnh vụn của cuộc t́nh. Nếu không có cái ngày cách mạng thành công " đă thật sự thành công trong nhiệm vụ đập nát tất cả những ǵ của miền Nam, kể cả những ǵ nhỏ bé nhứt, tầm thường nhứt như t́nh yêu của chàng trai và cô gái đó ‘’. Bà Năm cháo ḷng " vẫn bán cháo ḷng, lâu lâu vẫn chửi thằng con mà giống như bà chửi cả nước " Mỗi truyên ngắn Tiểu Tử thể hiện sống động một giai đoạn lịch sử, tóm tắt trong câu thơ mà người ta gán cho Bùi Giáng, v́ trong cái điên loạn của xă hội, người điên tỉnh hơn cả người tỉnh : Đánh cho Mỹ cút, Ngụy nhào. Đánh cho chết mẹ đồng bào miền Nam.  *** |
NHỮNG NỤ CƯỜI Đọc Tiểu Tử, người ta không thể không xúc động. Nhưng văn Tiểu Tử cũng đầy nét khôi hài, những nhận xét ngộ nghĩnh. Pḥng mạch của "Thầy Năm Chén" bịnh nhơn cũng vắng. Làm như người ta sợ quá rồi…quên bịnh. Trái lại, bên phía chùa th́ lại đông người lui tới và ngày nào cũng có người. Làm như người ta chỉ c̣n biết … dựa vào Phật ".  Qua vài nét chấm phá, ông ghi lại những cảnh trái tai gai mắt, những cảnh lố bịch của những người thắng trận. Những cảnh không biết nên cười hay nên khóc diễn ra trước mắt, mỗi ngày, chỉ cần ghi lại, không cần thêm thắt, b́nh luận. André Gide : - "Plus un humouriste est intelligent, moins il a besoin de déformer la réalité pour le rendre significative ( Một nhà khôi hài càng thông minh, càng không cần bóp méo sự thực để làm cho nó có ư nghiă ). Tiểu Tử không cần bóp méo sự thực, chỉ việc cúi xuống lượm, ghi lại những cái lố lăng, đảo lộn luân thường diễn ra mỗi ngày, trước mắt. Nói như vậy, sự thực không dễ. Phải tinh tế, nhạy cảm mới biết " lựa " cái ǵ, trong một cửa hàng ê hề là xă hội VN những năm sau 75. Muốn hiểu lịch sử, hay xă hội trong một giai đoạn lịch sử, không ǵ hơn là đọc các nhà văn. Hơn là những sử gia, những nhà biên khảo, nhà văn, trong vài chữ, vài nét, cho thấy mặt thực của xă hội.  Salman Rusdhie nói : - " Ông viết văn, bởi v́ đó là cách hay nhất ông t́m thấy để hiểu thế giới chung quanh. Văn chương đi vào trái tim, trong khi biên khảo chỉ đi vào trí óc. Không có xúc động, rất khó có cảm thông. Không có cảm thông, không sống với người trong cuôc, làm sao hiểu được ? Staline : " Một người chết là một[b] bi kịch , một triệu người chết chỉ là [/size]một con số thống kê ‘’. Nhà văn không làm thống kê, chỉ ghi lại bi kịch của mỗi nhân vật, của tôi, của anh , của mỗi người. Mỗi câu chuyện là một bi kịch ; hay bi hài kịch – farces tragiques-của một thời đảo điên.  KƯ ỨC CỦA MỘT XĂ HỘI TỬ TẾ Truyện ngắn Tiểu Tử, với lối hành văn b́nh dị, linh động là một cuốn tự điển sống của ngôn ngữ miền Nam thời chưa loạn. Đó là kho tàng quư trong khi ở hải ngoại, chữ Việt càng ngày càng lai Tây, lai Mỹ; trong nước càng ngày càng lai Tầu, với những chữ, những lối nói ngớ ngẩn, đôi khi kỳ quái, khiến tiếng Việt không c̣n là tiếng Việt, báo hiệu một ngày người Việt không c̣n là người Việt. Và, từ đó, nước Việt không c̣n là nước Việt. [i] Nguyễn Văn Vĩnh : tiếng Việt c̣n, nước Việt c̣n.  Truyện ngắn Tiểu Tử là những giọt nước mắt, những tiếng thở dài, nụ cười đùa cợt trong những ngày b́nh an và ngay cả, nhất là, trong cơn đớn đau cùng cực. Ông là một nhân chứng quư báu của một giai đoạn bi thảm của một thuở giao thời.  "Chuyện Thuở Giao Thời " là tựa một tập truyện của tác giả. Nhưng chữ thuở giao thời c̣n nhẹ quá. Phải nói là một cuộc đổi đời ghê rợn nhất trong lịch sử dân tộc Việt, một dân tộc vốn đă quen ăn nằm với máu và nước mắt . Độc giả trân trọng với truyện ngắn Tiểu Tử , có lẽ bởi v́ đó là một tài liệu quư . Một cuốn phim sống động về một xă hội tử tế đang phá sản, đặc biệt là phá sản về luân lư , về t́nh người. Cái xă hội tử tế tử tế đó càng xa dần, càng biệt tăm, ră rời, và biến mất, người ta càng xúc động, như một chiều rảnh rỗi, không cầm được nưóc mắt khi coi lại những tấm h́nh cũ, thật đẹp, thật thơ mộng, của chính ḿnh ngày xưa. https://www.youtube.com/watch?v=-TlwX3mXZYw (Fb Phan thế Nghĩa) * * * |
CON RẠCH NHỎ QUÊ M̀NH
CON RẠCH NHỎ QUÊ M̀NH Mầy c̣n nhớ không ? Hồi tụi ḿnh c̣n nhỏ, thời tiểu học, có ngày nào mà tụi ḿnh không đùng xuống con rạch trước nhà để tắm. Mầy c̣n nhớ con rạch đó không ? Nó có cái tên cục mịch và quê mùa : - Rạch " Cồn Cỏ ". Người ta gọi như vậy bởi v́ ở phía sông cái có một cái cồn khá lớn - gần như là một cái cù lao - làm tách con rạch ra làm hai nhánh. Có lẽ hồi xưa, trên cồn chỉ có cỏ nên họ gọi là " Cồn Cỏ ", chớ hồi thời tụi ḿnh, trên đó thấy đầy cây cối mà một số là cây ổi " chim ăn " và cây xoài hột. https://www.youtube.com/watch?v=7K8ZIHBHtGE Mầy bỏ xứ ra đi lâu quá, không biết c̣n nhớ " ổi chim ăn " và xoài hột không ? - " Ổi chim ăn " là loại ổi nhỏ bằng trứng chim cút, bên trong toàn hột là hột nên không có ai trồng. Chim hay mổ ăn mấy trái chín, c̣n tha đi chỗ này chỗ nọ. Hột ổi rớt mọc lên cây, nhà vườn chặt bỏ để lấy đất trồng thứ khác. https://www.youtube.com/watch?v=qVkj_2-supo C̣n " xoài hột " th́ như tên của nó nói : - Trái nhỏ bằng nắm tay con nít, bên trong chỉ có cái hột lớn với chút xỉu cơm ! Người ta cũng gọi là " xoài mút " bởi v́ muốn ăn loại xoài đó phải lựa trái chín muồi, lột vơ rồi mút cái hột với lớp cơm mỏng dánh dính chung quanh. Người lớn không ai thèm ăn bởi v́ ăn không đă miệng mà mút xong một trái là hai bàn tay dơ hầy ! Chỉ có con nít là khoái ! Cho nên vào mùa xoài - cũng là mùa mưa - khi thấy trời nổi gió, trẻ con thường lội qua cồn để lượm xoài, được trái nào là đứng ngay dưới cây xoài mút lia mút lịa. Tao nhớ có lần mầy với tao cởi quần đội lên đầu rồi lội qua cồn cỏ lượm xoài. Mầy nhớ không ? Ḿnh phải đội quần để quần xà lỏn đừng bị ướt bởi v́ tụi ḿnh " lội chó " đầu ḷi ra khỏi nước. Mới nút được có mấy trái th́ trời mưa ụp xuống làm hai đứa ướt ngoi. Lần đó về nhà tao bị bắt qú gối gần nửa tiếng. Tao tưởng mày là cháu đích tôn của ông Cả, được cưng nhứt nhà không ai dám rớ. Té ra hôm sau đi học, mầy kể lại mầy cũng bị ông nội mầy bắt qú cũng như tao ! Mầy coi ! Cái xă hội của ḿnh hồi đó nó tốt như vậy. Quan quyền hay dân dă ǵ cũng dạy con dạy cháu na ná như nhau hết. https://www.youtube.com/watch?v=T6JAV4Sl10c Trở lại với con rạch của tụi ḿnh. Con rạch cong cong quanh quanh chạy tuốt vô xóm chợ, chui qua cây cầu đúc của con lộ cái rồi đi mất hút ra ruộng và rừng tràm. Hai bên bờ rạch là hai con đường đất dùng cho người đi bộ và xe đạp. Nhà cửa cất dài theo hai con đường đất. Mỗi nhà nằm trong một khu vườn đầy cây ăn trái và hoa kiểng. Hai bờ, lâu lâu, được nối với nhau bằng một cây cầu khỉ. Mỗi cây cầu khỉ đều có một cái tên : - Cầu cây gừa ( v́ nó nằm cạnh cây gừa ) - Cầu cây trôm ( cạnh cây trôm ) - Cầu bà Sáu Lộc ( nằm trước nhà bà Sáu Lộc, chớ không phải bả dựng cây cầu đó !) - Cầu ván ( làm bằng hai tấm ván thay v́ hai cây tre ) v.v...? Tía tao nói về sau, ông nội mày bỏ tiền ra xây một cây cầu đúc, giúp cho dân chúng đi lại dễ dàng. Mầy nhớ cái cầu đúc nằm ở xóm chợ không ? Đó, cái cầu đó, đó ! Người ta gọi là [b][size=4][color=green][i] " cầu ông Cả ". Không biết mầy có biết rằng ông nội mầy hồi đó được dân chúng thương lắm không ? Tía tao nói rằng ổng thôi làm " Cả " từ thời Tây lận, nhưng dân trong vùng vẫn gọi ổng là " ông Cả ". Hồi trào Việt Minh, ông nội của mầy là người chức sắc cũ duy nhứt không bị cho đi " ṃ tôm " . Để thấy ổng ăn ở có nhơn biết chừng nào. Nói đến cầu khỉ, tao nhớ hoài chuyện bà Năm Chiện té rạch. Bả té đâu hồi tụi ḿnh chưa sanh. Lớn lên nghe kể lại mà bắt tức cười. Mầy biết không ? Hồi xưa, rạch Cồn Cỏ chỉ có loại cầu khỉ " một cây tre " , trơn trợt khó đi ( Về sau, dân chúng cặp thêm một cây tre như tụi ḿnh đă thấy ) Một hôm bà Năm Chiện đi tới giữa cầu, hụt chân té xuống rạch. Người ta nghe tiếng bà Năm la chói lói : - " Bớ làng xóm ! Bớ làng xóm !" Rồi giọng bả bỗng thấp xuống : - " Ủa mà cạn !" Th́ ra bả không biết lội, hồi té là la làng kêu cứu, chừng coi lại thấy nước mới tới lưng quần, bả té nhằm nước ṛng. Bà con lối xóm nghe la, chạy ra th́ thấy bà Năm Chiện lóp ngóp ḅ lên bờ rạch, miệng cười lỏn lẻn mắc cỡ ! Chuyện này về sau khi tao đi làm việc ở Sàig̣n, tao có nghe kể nhiều lần. Họ kể " có bà đó " chớ không nói là bà Năm Chiện, và họ kể như là chuyện tiếu lâm đặt ra để cười chơi. Đâu có ai biết là chuyện tiếu lâm đó xuất xứ từ con rạch Cồn Cỏ của quê ḿnh ! https://www.youtube.com/watch?v=30zZ_pXS3qI C̣n tiếp , **** |
| All times are GMT. The time now is 13:22. |
VietBF - Vietnamese Best Forum Copyright ©2005 - 2025
User Alert System provided by
Advanced User Tagging (Pro) -
vBulletin Mods & Addons Copyright © 2025 DragonByte Technologies Ltd.