'Máy tính thiên văn' 2.000 năm tuổi
 

Nằm sâu dưới đáy biển, cỗ máy Antikythera - được phát hiện vào năm 1901 từ xác một con tàu đắm ngoài khơi đảo Antikythera (Hy Lạp) - đã khiến giới khoa học hiện đại phải kinh ngạc vì độ tinh xảo vượt thời đại.

Thiết bị hình khối này, với cấu trúc hàng chục bánh răng cùng hàng ngàn răng cưa lồng ghép, có khả năng theo dõi chuyển động của Mặt trời, Mặt trăng và các hành tinh. Thậm chí, nó còn dự đoán được nhật thực, chu kỳ Mặt trăng và thời gian tổ chức Thế vận hội cổ đại Hy Lạp.


Bản tái tạo cỗ máy Antikythera trưng bày tại Bảo tàng Công nghệ Hy Lạp cổ đại năm 2020. Ảnh: REUTERS

Nhiều chuyên gia xem đây là máy tính thiên văn đầu tiên của nhân loại, vượt xa khả năng hiểu biết và công nghệ vào thời điểm khoảng 60 TCN. Tony Freeth - nhà nghiên cứu từ Đại học London - nhận định Antikythera “tóm gọn toàn bộ tri thức thiên văn của thời đại ấy”.

Các phân tích từ chụp X-quang, ảnh 3D cho thấy các thiên thể trong máy không quay tròn đều mà theo quỹ đạo elip - điều chỉ hàng nghìn năm sau trong thuyết nhật tâm mới được phổ biến.

Dù một số nghiên cứu gần đây đặt nghi vấn về độ chính xác và tính ứng dụng thực tế của máy, cho rằng nó có thể chỉ là công cụ giáo dục, Antikythera vẫn là bí ẩn công nghệ ngoạn mục, hé lộ đỉnh cao trí tuệ của nền văn minh Hy Lạp cổ đại.